Welke verpleegkundigen mogen medicatie voorschrijven, onder welke voorwaarden? En wat zijn de voordelen? TvZ zet alle feiten over voorschrijfbevoegdheid op een rij.
Waarom hebben sommige verpleegkundigen voorschrijfbevoegdheid gekregen?
Het idee achter voorschrijfbevoegdheid voor bepaalde groepen verpleegkundigen is dat dit de zorg efficiënter maakt en bijdraagt aan de continuïteit van zorg en daarmee aan de patiëntvriendelijkheid. Denk aan patiënten die voor een routinecontrole bij een verpleegkundig specialist of gespecialiseerd verpleegkundige op de poli komen en een herhaalrecept nodig hebben of een kleine aanpassing van hun dosering conform een protocol: het is efficiënter wanneer de verpleegkundige het recept direct mee kan geven of naar de apotheek kan doorsturen, dan wanneer de arts dit moet doen, die het misschien een dag laat liggen. In de praktijk is het natuurlijk ook zo dat verpleegkundig specialisten en gespecialiseerd verpleegkundigen vaak al adviseren over medicatie, waarbij de arts alleen voor de formaliteit een voorschrift autoriseert.
Wat ook meespeelt is dat het in de praktijk al gebeurde dat verpleegkundigen medicijnen voorschreven, soms in opdracht van de arts, maar soms ook op eigen initiatief met toestemming achteraf. Een enquête over voorschrijven door verpleegkundigen van het Nivel wees uit dat dit met name in algemene ziekenhuizen gebeurde: 3 op de 10 verpleegkundigen gaf aan dat er in hun team wel eens werd voorgeschreven door verpleegkundigen.
Wie mogen voorschrijven?
In de Wet op de Beroepen in de Individuele Gezondheidszorg (Wet BIG, artikel 36) is bepaald welke beroepsbeoefenaren UR (uitsluitend op recept)-geneesmiddelen mogen voorschrijven. Van oudsher zijn dat: artsen, tandartsen en verloskundigen die in het BIG-register staan ingeschreven. Zij mogen voorschrijven binnen hun deskundigheidsgebied en voor zover zij bekwaam zijn. Sinds 1 januari 2012 hebben verpleegkundig specialisten en physician assistants voorschrijfbevoegdheid. Die bevoegdheid is bij wijze van experiment voor vijf jaar toegekend door de minister van VWS. Zij mogen medicatie voorschrijven onder de volgende voorwaarden:
- Er is een diagnose gesteld door een arts, tandarts of verloskundige;
- Zij moeten zich houden aan de medische standaarden en protocollen met betrekking tot het voorschrijven van geneesmiddelen;
- Zij schrijven voor binnen hun deskundigheidsgebied.
Verder mogen longverpleegkundigen en diabetesverpleegkundigen sinds februari 2014 onder voorwaarden voorschrijven en oncologieverpleegkundigen vanaf 1 september 2014. Het gaat om verpleegkundigen die een post-hbo opleiding binnen hun specialisatie hebben afgerond. Zij mogen dan alleen geneesmiddelen voorschrijven binnen specifieke categorieën die worden omschreven in de Regeling voorschrijfbevoegdheid verpleegkundigen: bloedglucoseregulerende geneesmiddelen voor diabetesverpleegkundigen, inhalatiemedicatie voor longverpleegkundigen en antidiarrhoica, anti-emetica, benzodiazepinen, laxantia, pijnbestrijdingsmiddelen en secretieremmers voor oncologieverpleegkundigen.
Voor deze groep geldt de aanvullende voorwaarde dat zij een scholing farmacotherapie moeten afronden voor 1 januari 2015.
Andere groepen gespecialiseerd verpleegkundigen willen ook graag medicatie kunnen voorschrijven binnnen hun specialisme. Zo zijn hart- en vaatverpleegkundigen een aanvraag voor aan het voorbereiden. Evenals de reumatologieverpleegkundigen, justitieel verpleegkundigen, verpleegkundig consulenten Hiv/Aids en sociaal psychiatrisch verpleegkundigen.
Wat zijn de ervaringen tot nu toe?
Het lijkt erop dat het voor de veiligheid niet veel uitmaakt of een arts voorschrijft of dat een verpleegkundige dit doet op basis van de diagnose van een arts. Dit concludeert het Nivel na een internationale literatuurstudie naar voorschrijven door verpleegkundigen in 2008. Onduidelijk was of het voorschrijven door verpleegkundigen goedkoper is en de werklast van artsen vermindert.
In Nederland is dus sinds 2012 ervaring met het zelfstandig voorschrijven door verpleegkundigen. Het Nivel peilde recent de eerste ervaringen van verpleegkundig specialisten, niet-voorschrijvende collega-verpleegkundigen en artsen. Dit deed zij met een enquête waaraan 617 mbo- en hbo-verpleegkundigen, 375 verpleegkundig specialisten en 256 artsen deelnamen. Dit onderzoek laat zien dat artsen en niet voorschrijvende collega’s niet echt een verbetering van de kwaliteit van zorg zien met het voorschrijven door verpleegkundigen, maar zeker ook geen verslechtering. Over de veiligheid maken vooral de niet-voorschrijvende verpleegkundigen zich iets meer zorgen, maar ook dit wordt nauwelijks als een groot effect ervaren. Een duidelijk effect dat alle drie de beroepsgroepen zien, is dat er meer onderling overleg nodig is tussen de arts en de verpleegkundig specialist. Alle drie de beroepsgroepen geven aan dat de autonomie van de verpleegkundig specialist is toegenomen en dat de voorschrijfbevoegdheid de functie interessanter maakt.
Geef je reactie
Om te kunnen reageren moet je inlogd zijn. Inloggen Ik heb nog geen account