Er wordt door zorgverleners te weinig aangifte gedaan van agressie. Dat zegt Caroline Koetsenruijter, conflict- en agressie expert. Hoe gaat aangifte doen eigenlijk in zijn werk? Nursing zocht het voor je uit.
1 Vraag hulp van je teamleider of hoofd beveiliging
Allereerst meld je het incident via de interne meldingsprocedure, en breng je je teamleider of het hoofd beveiliging op de hoogte. Zij kunnen je veel werk uit handen nemen als je aangifte wilt doen of schade op de dader verhalen. Ook kunnen zij je later helpen met bijvoorbeeld nazorg. Heb je ernstig last van een incident, dan kun je ook hulp krijgen van Slachtofferhulp.
Tips over agressie de-escaleren krijg je op ons congres
Caroline Koetsenruijter spreekt als conflict- en agressie expert op het congres Agressie & grensoverschrijdend gedrag in de zorg. Het congres vindt plaats op 19 september en je krijgt er 5 accreditatiepunten voor. Je leert:
- Verschillende soorten agressie te herkennen
- Jouw eigen emoties en spanning te reguleren
- Situaties met agressie te de-escaleren en bevriezing te voorkomen
- Je luistert naar ervaringsverhalen over interne agressie door collega’s en/of leidinggevenden
Check hier het programma van het Congres Agressie & grensoverschrijdend gedrag in de zorg
2 Verzamel samen met je teamleider of hoofd beveiliging zoveel mogelijk feiten
Als je aangifte wilt doen, is het handig om alvast feiten te verzamelen, eventueel ook met hulp van je teamleider of het hoofd beveiliging. Beschrijf de feiten aan de hand van de 7 W’s: wie, wat, waar, waarmee, op welke wijze, wanneer, waarom (zie kader).
Beantwoord deze vragen alvast voor jezelf, je kunt maar beter goed voorbereid zijn. Maak eventueel foto’s (van de situatie, schade of verwondingen) en informeer naar camerabeelden. Bewaar eventuele berichten van de dader, zoals voicemails of social media posts. Laat eventuele getuigen zo nodig een verklaring opstellen.
3 Melding of aangifte doen
Er zijn 2 mogelijkheden als je de politie wilt betrekken: een aangifte doen of een melding.
Aangifte
Een aangifte heeft als doel om te komen tot strafrechtelijke vervolging. Of jouw incident daarvoor in aanmerking komt, beoordeelt de politie. Is dat niet zo, dan kun je in overleg met de politie een melding doen.
Melding
Je kunt een melding doen als je wilt dat de politie op de hoogte is van wat jou is overkomen. De politie kan de situatie in de gaten houden en de betrokkene(n) aanspreken op hun daden. Je kunt ook melding doen als er (nog) geen strafbaar feit heeft plaatsgevonden en je daar wel bang voor bent. Een melding wordt meegenomen in het dossier van de dader.
Aangifte of melding doen kan best confronterend zijn, schroom dus ook niet om iemand mee te nemen. Vertel de politie wat er is gebeurd aan de hand van alleen de feiten (zie stap 2). Vanwege het beroepsgeheim mag je geen medische gegevens van een cliënt delen. Over het algemeen weet de politie precies wat ze wel of niet mogen vragen. In de meeste aangiftes rondom agressie en grensoverschrijdend gedrag is het medische dossier ook niet van belang en zal er niet naar gevraagd worden.
Ook is het niet aan jou om je uit te spreken over de toerekeningsvatbaarheid van de dader. Geef aan wat voor impact het incident op je heeft gehad, bijvoorbeeld angst, pijn of stress. Dat is namelijk van belang voor het vervolg van de zaak. Lever bewijsmateriaal aan als dat er is (zie stap 2) en vermeld dat het om een Veilige Publieke Taak (VPT)-zaak gaat (zie stap 6). Vaak levert dit een hogere straf op dan een reguliere strafzaak.
4 Wel of niet anoniem aangifte doen
Als aangever (en/of het slachtoffer) kom je in principe altijd met naam, geboortedatum en woonadres in de aangifte te staan. Wil je dat niet, dan kun je dat aangeven. In dat geval krijg je een gesprek met de hulpofficier van justitie om te bepalen of in jouw specifieke geval een ‘getuigenverklaring onder nummer’ mogelijk is.
Dat kan alleen als daar goede redenen voor zijn en de dader het slachtoffer nog niet bij naam kent. In de praktijk is aangifte onder nummer uiteindelijk vaak niet haalbaar. Dit gebeurt eigenlijk alleen bij een extreem verhoogd risico op represailles of bij een hoger geweldsniveau van het incident (denk aan zware mishandeling, moord of poging tot doodslag).
Wat ook kan is dat jij of je werkgever aangifte doet met het adres van de organisatie (domiciliekeuze). Jouw adres komt dan niet in de aangifte of de processtukken, alleen je naam, waardoor je identiteit moeilijker te achterhalen is door de dader. Alle correspondentie loopt via het adres van je werkgever. Wel kun je als werknemer door de rechter worden gehoord als getuige. De oproeping gaat in dit geval ook via het adres van je organisatie.
Ook kan de werkgever namens jou aangifte doen van de door jou ondervonden agressie en geweld. In die gevallen overlegt hij een door jou op schrift gestelde verklaring. Deze verklaring kan op naam of (deels) anoniem. De werkgever kan aangifte doen bij alle agressie- en geweldsdelicten. Een nadeel hiervan is dat de werknemer bijna altijd alsnog om een getuigenis gevraagd wordt. (Dat kan helaas niet helemaal anoniem, tenzij er dus een extreem verhoogd risico is op represailles, zie punt 4.)
Een aangifte heeft meer waarde wanneer de medewerker deze zelf doet, en zal dan ook serieuzer genomen worden. Toch kiezen werkgevers hier soms voor, puur om een signaal af te geven dat agressie op de werkvloer niet getolereerd wordt.
5 Meld dat je een publieke taak hebt, deze aangiftes krijgen voorrang
De politie en het OM geven agressie en geweld tegen medewerkers met een publieke taak een hoge prioriteit. Vaak levert dit ook een hogere straf op dan bij een reguliere zaak. Dat is een landelijke afspraak. De politie moet de VPT-code toekennen aan de aangifte. Vraag daar om als je aangifte doet.
6 Controleer de melding of aangifte
Controleer de inhoud voordat deze ondertekend wordt. Controleer goed of de VPT-code is toegekend. Vraag hoe je op de hoogte wordt gehouden van het vervolg. Loopt de correspondentie via je werkgever, regel dan intern dat de post op de juiste plek terechtkomt. Je krijgt van de politie een afschrift van het proces-verbaal van de aangifte mee. Vraag bij een melding om een kopie.
Verdere gang van zaken
De politie neemt een melding op in het dossier en stuurt deze niet door naar de officier van justitie. Een melding leidt dan ook niet tot een straf. Een aangifte gaat wel naar de officier van justitie, inclusief eventuele eerdere meldingen. De officier van justitie beslist of hij tot vervolging overgaat. Als dat zo is, wordt de zaak voorgelegd aan de rechter. De officier kan ook beslissen om de zaak niet verder te vervolgen (te seponeren). Je kunt bezwaar maken tegen deze beslissing (artikel 12 Sv-procedure).
Beschrijf het incident aan de hand van deze 7 W’s
– Wie kan in verband worden gebracht met het misdrijf (aangever, slachtoffer, getuige, verdachte)?
– Wat is er precies gebeurd?
– Waar is het misdrijf gepleegd en waar zijn eventuele sporen achtergebleven?
– Waarmee is het misdrijf gepleegd (voorwerpen/middelen)?
– Op welke wijze heeft het misdrijf plaatsgevonden?
– Wanneer heeft het misdrijf plaatsgevonden en wanneer eventuele andere relevante feiten?
– Waarom is het misdrijf gepleegd?
Bronnen
1 Stappenplan ‘Aangifte doen bij de politie’ van O&O fonds GGZ.
2 Werkinstructie werkgever en werknemer bij aangifte/melding, uitgave van Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties.
Geef je reactie
Om te kunnen reageren moet je inlogd zijn. Inloggen Ik heb nog geen account