Geef hbo-v''ers de ruimte

Uit een onderzoek van de Sectorfondsen Zorg en Welzijn en de werkgroep opleidingsprojecten ziekenhuizen blijkt dat er grote verschillen zijn in wat instellingen van jonge hbo-verpleegkundigen vragen. Dat wat ze verlangen komt vaak niet overeen met de competenties van hbo-v’ers (niveau 5). Dat is logisch. Want in het Beroepsprofiel van de verpleegkundige (1999) wordt geen onderscheid gemaakt tussen de taken en verantwoordelijkheden van de kwalificatieniveaus 4 (mbo-v) en 5 (hbo-v).

Praktijk

In de praktijk is het daardoor bijna onmogelijk om op basis van dit document inhoud te geven aan de functie van hbo-v’ers. Bovendien hebben hbo- en mbo-verpleegkundigen hetzelfde loopbaanperspectief en soms ook hetzelfde salaris. Gevolg: hbo’ers werken vaak op mbo-niveau en worden als zodanig betaald en gewaardeerd. Een demotiverend vooruitzicht voor hbo-v studenten. Het Beroepsprofiel dient hierin beter onderscheid te maken, want er is wel degelijk een groot verschil tussen de beide niveaus.

Kwaliteitsbevordering
Volgens de wet BIG wordt de titel ‘verpleegkundige’ door zowel mbo-verpleegkundigen als hbo-verpleegkundigen gedragen. Op deze manier lijkt er maar één type verpleegkundige te zijn, maar het tegendeel is waar. Het is niet zo dat hbo-verpleegkundigen beter zijn. Hbo-verpleegkundigen zijn anders. Uit de verpleegkundige literatuur blijkt dat de beroepsuitoefening van de hbo-verpleegkundige wordt gekenmerkt ‘door handelen in complexe situaties waar standaardprocedures ontbreken. Ze is in staat consult te verlenen, een zorginhoudelijke regiefunctie te vervullen en voorwaarden te scheppen voor verbetering van het primaire verpleegkundige proces.’ Het accent van de opleiding ligt dan ook in het projectmatig werken aan zorgverbetering in de praktijk. Dit door middel van probleemanalyses, het schrijven en invoeren van verbeteringen en het ontwikkelen van protocollen en richtlijnen. Hbo-verpleegkundigen houden zich dus meer bezig met kwaliteitsbevordering, terwijl de mbo-verpleegkundige zich meer richt op de directe patiëntenzorg.

Overschot
Uit hetzelfde onderzoek van de Sectorfondsen Zorg en Welzijn blijkt dat er te weinig functies zijn op niveau 5. Er zijn al wel ziekenhuizen bezig met het ontwikkelen van nieuwe banen voor niveau 5. Maar dit proces loopt achter de instroom van gediplomeerde hbo-v’ers. Op deze manier ontstaat er dus een overschot aan hbo-verpleegkundigen. Óf er moeten minder hbo-v’ers worden opgeleid, óf er moeten banen worden gecreëerd waarin de kwaliteiten van hbo-verpleegkundigen beter tot hun recht komen.

Bagage
Instellingen moeten zich bewust worden van wat hbo-verpleegkundigen te bieden hebben. Vooral nu er de laatste jaren zoveel aandacht is voor kwaliteit van zorg, is het goed om hbo-v’ers in te schakelen. Mbo-v’ers lijken in eerste instantie goedkopere krachten. Meer handen aan het bed betekent immers ook een verbeterde kwaliteit van zorg. De hbo-verpleegkundige heeft echter meer bagage, omdat zij weet hoe nieuwe ontwikkelingen op diezelfde werkvloer geïmplementeerd kunnen worden om zo de kwaliteit van zorg op lange termijn te kunnen realiseren. Op den duur kan dat flink wat geld besparen en kan de hbo-verpleegkundige tegen lagere kosten een hoge kwaliteit van zorg bewerkstelligen.

Profileren
Helaas onderscheiden niet alle hbo-verpleegkundigen zich van de mbo-verpleegkundige. De hbo’ers moeten zich daarom meer profileren door beter op te komen voor hun kwaliteiten. Het is tijd voor actie. In de opleiding wordt hier ook steeds meer aandacht aan besteed, maar als de rest van de sector niet meewerkt, verandert er niks. Dus, zorginstellingen, beroepsorganisaties en overheid, doe wat aan deze situatie en geef hbo-verpleegkundigen de ruimte!

Auteurs: Cora Schep en Hanna Boon, studenten hbo-v aan de Christelijke Hogeschool Ede.

Lees meer:

• In Nursing februari 2006
• Nieuws over mbo en hbo
• Vacatures voor verpleegkundigen