Verpleegkundigen 'moeten' knoeien met barcodescannen

Het systeem van barcodescannen bij de medicatietoediening is niet berekend op de dagelijkse praktijk op de verpleegafdeling. Dat concludeert bestuurs- en organisatiewetenschapper (en voormalige IC-verpleegkundige) Marcel Boonen, nadat hij meer dan zestig uur meeliep met 17 verpleegkundigen op een orthopedische afdeling.

Dit artikel is verschenen in Nursing-magazine februari 2018

In zijn proefschrift beargumenteert hij de stelling dat het barcodesysteem te rechtlijnig is en niet genoeg rekening houdt met de weerbarstige praktijk. Verpleegkundigen zijn daarom genoodzaakt om te ‘knoeien’ met het systeem. Bijvoorbeeld wanneer de arts de medicatie te vroeg heeft voorgeschreven, en de patiënt nog nuchter moet zijn voor de operatie. Door de medicatie dan later toe te dienen dan de arts voorschrijft, handelt de verpleegkundige in het belang van de patiënt. Tijdens zijn observaties zag Boonen de nodige situaties waarin het barcodesysteem niet naar behoren werkt. Hij concludeert daarom dat barcodescannen minder veilig is dan het lijkt, en dat verpleegkundigen met ‘knoeien’ op basis van hun kennis, ervaring en klinisch redeneren het systeem juist veiliger maken. Een andere conclusie van Boonen is dat het barcode-scannen het menselijke contact tussen verpleegkundige en patiënt in de weg kan zitten. Wanneer de verpleegkundige binnenkomt met een scanner in de hand, houden patiënten vaak gelijk al de pols omhoog, observeerde Boonen. Ook als de verpleegkundige in eerste instantie voor iets anders kwam, bijvoorbeeld om zichzelf voor te stellen aan het begin van de dienst. Barcodescannen maakt de zorg op die manier onpersoonlijker, concludeert Boonen. Kortom: hoewel het barcodesysteem bedoeld is om de zorg te verbeteren, is dat in de praktijk niet altijd het geval.

Marcel Boonen. Nurses in space. Proefschrift Universiteit voor Humanistiek Utrecht, november 2017.

Dit is een rubriek over wetenschappelijk onderzoek. Gepromoveerd of afgestudeerd? Mail naar francine.aarts@bsl.nl