Verpleegkundigen ouderen- en thuiszorg: 'We zijn tijdens corona in onveilige situaties gebracht'

Verpleegkundigen en verzorgenden in de verpleeghuizen en wijkverpleging vinden dat zij in de coronacrisis in onveilige situaties zijn gebracht. Belangrijkste reden daarvoor waren de RIVM-richtlijnen. Die schreven voor dat het dragen van beschermende kleding zoals mondmaskers in allerlei gevallen ‘niet nodig’ was.

Zorgmedewerkers zeggen dat zij daardoor ouderen besmet hebben, die later zijn overleden. Bovendien zijn veel medewerkers zelf ziek geworden en kampen zij nu met gezondheidsproblemen. Dat blijkt uit onderzoek van Nieuwsuur naar de coronacrisis in de ouderenzorg. Daarvoor werden documenten ingezien en de totstandkoming van verschillende richtlijnen onderzocht. Ook is gesproken met tientallen directbetrokkenen uit de sector.

V&VN heeft spijt van volgen richtlijnen

V&VN en branchevereniging ZorgthuisNL zeggen nu dat ze spijt hebben van het volgen van de RIVM-richtlijnen. Zij kaartten de situatie de afgelopen maanden meerdere keren aan bij het ministerie van Volksgezondheid, maar het RIVM veranderde de richtlijnen nauwelijks. De twee koepels willen nu hun eigen richtlijnen opstellen en niet meer automatisch het RIVM volgen. Het ministerie benadrukt in een reactie dat de richtlijnen zijn geschreven in overleg met de koepels in de ouderenzorg.

Mondmaskers waren ‘niet nodig’

Het RIVM zei in maart dat je zonder klachten niet besmettelijk was en raadde het preventief gebruik van mondmaskers in de ouderenzorg steeds af. Het was “niet nodig” en vanwege de schaarste ook “niet gewenst”, volgens het Outbreak Management Team (OMT). Dat leidde ertoe dat medewerkers in verpleeghuizen alléén mondmaskers droegen op afdelingen waar corona was vastgesteld. Op zogeheten ‘schone’ afdelingen werkte het personeel zonder bescherming. Ook toen berichten over het toenemende aantal besmettingen in de verpleeghuissector het OMT bereikten, bleven de richtlijnen hetzelfde.

Ministerie: werkgevers verantwoordelijk

Zorgmedewerkers zijn nu bezig met de vraag waar de verantwoordelijkheid ligt. Sommigen zijn ernstig ziek geworden. Het ministerie zegt dat als er echt onveilige situaties zijn geweest, uiteindelijk de werkgevers verantwoordelijk zijn. Maar de werkgevers moesten van het ministerie juist de RIVM-richtlijnen volgen. De Inspectie SZW (de voormalige Arbeidsinspectie) laat weten dat zij niet onderzocht heeft of de RIVM-richtlijnen wel overeenkomen met de arbowetgeving. Bovendien zegt de inspectie dat ze van het kabinet de instructie kreeg om tijdens de coronacrisis tijdelijk de RIVM-richtlijnen te gebruiken als uitgangspunt bij het toezicht.