‘Opheffen stagelimiet kan uitval studenten in de hand werken’

Omdat veel instellingen méér stageplaatsen bieden en het personeelstekort hoog is, moeten we ervoor waken dat niet nog meer studenten verpleegkunde vroegtijdig uitvallen door mentale en fysieke werkdruk.

Dat zegt Pepijn Roelofs, onderzoeker van het Kenniscentrum Zorginnovatie van de Hogeschool Rotterdam. Onlangs presenteerde hij de voorlopige resultaten uit de vierjarige Spring-studie waarvan hij projectleider is. Daarin worden in totaal 750 derdejaarsstudenten verpleegkunde (voltijd, deeltijd en duaal) gevolgd tot anderhalf jaar na het afstuderen. De aanleiding voor deze studie was de vroegtijdige uitval van studenten verpleegkunde, en wat opleidingen kunnen doen om deze uitval te verminderen. Doel van het onderzoek is het ontwikkelen van interventies om mentale en fysieke overbelasting te voorkomen en vast te stellen welke beschermende factoren er zijn die studenten minder gevoelig maken voor mentale of fysieke werkdruk. Het project loopt van 2016 tot 2021.

Resultaten

Van de eerste 226 studenten die nu in het onderzoek zitten, heeft 72 procent tijdens stages te maken met fysiek of verbaal geweld en 40 procent ervaart op een matig tot hoog niveau negatieve stress, zich uitend in piekeren, slapeloosheid en algemene vermoeidheid. ‘Deze eerste cijfers bevestigen wat we eigenlijk al dachten,’ vertelt onderzoeker Pepijn Roelofs. ‘En eerder is al aangetoond dat fysieke en mentale werkdruk een belangrijke reden is voor vroegtijdige uitval van studenten.’

Studenten onder druk

Omdat momenteel steeds meer instellingen soepeler omgaan met hun limiet aan stageplaatsen en het personeelstekort groot is, waarschuwt Roelofs voor de druk die op studenten ligt. ‘Ik denk dat het een hele moedige stap van opleidingen en werkveld is dat er geen beperkingen meer zijn op de instroom van studenten, die netto meer verpleegkundigen op zal leveren. Maar de kans is groot dat de begeleiding minder is en er veel meer stagiaires op een afdeling rondlopen. Belangrijk is om deze studenten in de gaten te houden en te beschermen, anders verliezen we deze toekomstige collega’s nog voor ze afgestudeerd zijn.’

Aanbevelingen

Op basis van de eerste resultaten gaven de onderzoekers al adviezen aan de opleiding verpleegkunde in Rotterdam. Meer lessen over arbo, rechten en plichten op de werkvloer bijvoorbeeld of onderwijs op maat over de palliatieve fase. Er moeten richtlijnen komen over herstellen van stress, schrijven de onderzoekers. Ook zouden studenten zouden in hun vakanties echt vrij moeten nemen en niet een bijbaantje in de zorg moeten hebben, hoe aantrekkelijk dat ook kan zijn vanwege de krapte op de arbeidsmarkt. De verbinding tussen onderwijs en stage zou sterker moeten worden en trainingen in de gesprekstechniek ‘verbindend communiceren’ zouden kunnen helpen om agressie te voorkomen of te kunnen de-escaleren.