Zo voorkom je candida-infecties bij diabetes

Mensen met diabetes zijn vanwege verhoogde bloedsuikerspiegels gevoeliger voor schimmelinfecties. Vooral candida-infecties komen bij deze groep relatief vaak voor. Waar moeten cliënten met diabetes op letten, en is er iets tegen te doen?

Wil jij je kennis over diabetes vergroten? Kom dan naar het Diabeteszorgcongres op 17 april 2026 in Ede.

Veel voorkomende klachten

Mensen met diabetes hebben vaker last van klachten als vaginale schimmelinfecties, schimmelinfecties op de huid en spruw. Dat heeft te maken met een aantal factoren:

• Gisten zoals Candida albicans gedijen goed bij een verhoogd glucosegehalte in bloed en weefsels. Bij mensen met diabetes (vooral als ze niet goed zijn ingesteld) kunnen deze gisten zich daardoor sneller vermenigvuldigen.
• Ook bepaalde medicatie, zoals SGLT-2-remmers (bijvoorbeeld dapagliflozine en empagliflozine), kan het risico op schimmelinfecties vergroten.¹ Deze middelen worden veel ingezet bij diabetes en zorgen ervoor dat glucose via de urine wordt uitgescheiden, wat de kans op genitale schimmelinfecties verhoogt.
• De functie van het afweersysteem kan zijn verstoord: verhoogde bloedsuikers zorgen voor verdikking van de haarvaatjes, waardoor witte bloedcellen minder effectief kunnen doordringen tot de plaats van infectie.
• Door verminderde doorbloeding genezen wondjes trager en kunnen infecties gemakkelijker ontstaan en uitbreiden.

Preventie van candida

Candida is een normaal aanwezige gist in het lichaam. Cliënten met diabetes kunnen dus niet voorkomen dat ze de gist dragen, ze kunnen alleen proberen om de omstandigheden te verminderen die overgroei bevorderen. 

‘Het belangrijkste daarvoor is dat de glucoseregulatie goed op orde is, dat verkleint de vatbaarheid voor infecties,’ stelt arts-microbioloog dr. Jochem Buil*. ‘Maar verder kun je er niet veel aan doen — die gist hoort er gewoon bij.’

Online circuleren adviezen over een zogenaamd anti-Candidadieet, waarbij suiker, alcohol, gistbevattende producten, witte bloem en soms ook schimmels (zoals kaas of champignons) worden gemeden. Het nut van zo’n dieet is niet wetenschappelijk onderzocht.

‘Er is dus geen bewijs dat zo’n dieet werkt voor het voorkomen of behandelen van infecties,’ stelt Buil. ‘Het dieet is niet bewezen nutteloos, maar er is ook zeker geen bewijs dat het wél werkt. Het belangrijkste blijft om de glucosewaarden onder controle te houden.’

Ook eenvoudige hygiëne, zoals de genitaliën dagelijks wassen met water, kan helpen de kans op schimmelinfecties te verkleinen.

Meest voorkomende infecties

De meest voorkomende infecties bij mensen met diabetes zijn Candida-infecties van de mond (spruw), genitaliën (zoals vaginale candidiasis en balanitis), de huidplooien (Candida intertrigo) en de nagelriemen. Vooral vrouwen met hyperglykemie hebben een verhoogde kans op vaginale candidiasis. Bij mannen kan recidiverende balanitis leiden tot een vernauwde voorhuid (phimosis).

Schimmelinfecties van de voeten komen bij diabetes niet noodzakelijk vaker voor, maar nagelinfecties (onychomycosen) wel: ongeveer 3x zo vaak. Deze verdikte, aangedane nagels kunnen extra druk uitoefenen op de voet, wat in combinatie met slechte doorbloeding en neuropathie het risico op ulcera of gangreen aanzienlijk verhoogt bij mensen met diabetes.¹

Dit artikel is een herplaatsing van een eerdere challenge. De hele challenge vind je hier.

Bronnen

1 TPO De Praktijk (2018). Huidafwijkingen bij diabetes: Candida-infecties. Huisarts.bsl.nl.

2 Farmacotherapeutisch Kompas. Orofaryngeale candidiase.

3 Hoepelman et al. 2024. Leerboek microbiologie en infectieziekten. BSL.  

4 Farmacotherapeutisch Kompas. Vulvovaginale candidiasis.

5 Edwards & Yosipovitch. Skin Manifestations of Diabetes Mellitus. In: StatPearls. NCBI Bookshelf.

6 Smitt et al. 2017. ‘Schimmelziekten en verwante huidinfecties’. In: Dermatovenereologie voor de eerste lijn. BSL.