De veelvoud aan checklisten die verpleegkundigen moeten invullen, maakt de patiëntenzorg checklistgericht, zo meldden we in Nursing juli/augustus. Volgens verpleegkundigen Henriette de Groot, Jetty van Oort en Gerdien Verhoef moeten verpleegkundigen ‘eigenaar’ worden van de checklisten.
‘Checklisten zijn in veel gevallen waardevol, bijvoorbeeld bij het gericht inzetten van interventies bij ondervoeding, risico op delier, decubitus en valgevaar. Toch ligt het gebruik ervan onder vuur bij verpleegkundigen. Het invullen kost veel tijd en is niet bij iedere patiënt zinvol. Ook onder de verpleegkundigen van een ziekenhuis in midden-Nederland heerste het idee dat checklisten een last zijn. Het verplichte afvinkwerk zou geen positieve invloed hebben op de directe patiëntenzorg.
Verpleegkundig eigenaarschap
Zou verpleegkundig eigenaarschap een oplossing kunnen bieden? In ons afstudeeronderzoek in 2012 omschreven wij dit begrip. Verpleegkundig eigenaarschap houdt in dat een verpleegkundige, die voldoet aan de kenmerken van een professional, door intrinsieke motivatie de keuze maakt om zich een bepaald object of idee toe te eigenen binnen haar beroepspraktijk. Ze voelt zich hier verantwoordelijk voor en heeft hier zeggenschap over, maar ook de bijbehorende rechten en plichten.
Checklist als hulpmiddel
Het idee dat de verpleegkundige eigenaar is van de zorg die zij verleent, levert een nieuw perspectief op. Onze visie is dat checklisten een hulpmiddel zouden moeten zijn voor verpleegkundigen en niet een van hogerhand opgelegde verplichting. Als verpleegkundig eigenaar ben je met je collega’s verantwoordelijk voor de checklists en heb je zeggenschap over de ontwikkeling en uitvoering hiervan. Een verpleegkundige is een professional die goed kan inschatten en beredeneren dat je bij een patiënte van twintig jaar met diverticulitis niet hoeft te vragen naar vergeetachtigheid, maar wel naar (onder)voeding. En bij een patiënt van negentig juist ook naar valrisico en vergeetachtigheid.
Meer invloed
Als de verpleegkundige eigenaar is van de checklisten, neemt zij zeggenschap door te verantwoorden waarom zij dingen wel of niet vraagt. Dit lijkt vanzelfsprekend, maar nu heb je als verpleegkundige niet de vrijheid om dit te beslissen. Vanuit het VMS ben je immers verplicht om iedere patiënt te screenen. Door verpleegkundig eigenaarschap te introduceren hopen we dat de verpleegkundige meer invloed krijgt op de van bovenaf opgelegde plichten, waardoor deze beter hanteerbaar worden in de praktijk. Dus meer zeggenschap, maar daarnaast ook de verantwoordelijkheid om de kwaliteit van zorg te waarborgen en hier inzicht in te geven. Laten we ons niet langer laten regeren door de checklisten, maar zelf regeren over de lijstjes. Zou dat niet een heel goed idee zijn?’
‘Checklistdrift slaat door’
Er is sprake van een doorgeslagen checklistdrift in de zorg, zeggen hoogleraar Verplegingswetenschap Marieke Schuurmans en hoogleraar Veiligheid in de Zorg Jan Klein. Lees meer
Over de auteurs
Jetty van Oort, verpleegkundige UMC Utrecht, afdeling Functionele Neurochirurgie en Oncologie. Henriette de Groot, verpleegkundige Sint Antonius Ziekenhuis te Nieuwegein, afdeling Gastrologie, Enterologie en Oncologie. Gerdien Verhoef, verpleegkundige Isala te Zwolle, afdeling Cardiologie. Op dit moment doen zij verder onderzoek naar verpleegkundig eigenaarschap in de praktijk. Kijk voor meer informatie op
www.verpleegkundigeigenaarschap.nl
Geef je reactie
Om te kunnen reageren moet je inlogd zijn. Inloggen Ik heb nog geen account