De vakbonden willen hun eisen voor een nieuwe Cao Ziekenhuizen kracht bij zetten. Woensdag om 12.00 loopt hun ultimatum af. Met verpleegkundigen bereiden ze zondagsdiensten, stiptheidsacties en handtekeningenacties voor. Een deel is enthousiast, maar op de Facebookpagina van Nursing is ook veel discussie over de plannen. Michel van Erp, hoofd communicatie bij NU’91, geeft antwoorden op 7 brandende vragen.
1 Welke acties gaan er plaatsvinden, waar en wanneer?
‘We kunnen nog niet precies zeggen wat er gaat gebeuren. De mensen die actie willen voeren zijn nog druk met hun voorbereiding. Het klopt wel dat verpleegkundigen van ziekenhuizen in Assen, Alkmaar en Eindhoven willen beginnen met zondagsdiensten. Ook hebben veel verpleegkundigen een voorkeur voor stiptheidsacties, het ophalen van handtekeningen en korte werkonderbrekingen. Als er acties komen, beginnen ze waarschijnlijk in de week van 24 juni. Welke acties er daadwerkelijk komen is uiteindelijk aan ziekenhuismedewerkers zelf.’
2 Wat betekent in dit geval een zondagsdienst draaien?
‘Bijvoorbeeld een dag geen of veel minder onderzoeken en operaties. Dat spoedzaken wel doorgaan, maar een knieoperatie niet. Verpleegkundigen moeten zelf bepalen wat ze op zo’n actiedag wel en niet doen. Wat hebben patiënten die dag nodig en wat kan ook later? Het is ook belangrijk te voorkomen dat patiënten die dag tevergeefs naar het ziekenhuis komen voor een behandeling. Dus geplande afspraken moeten op tijd verzet worden.’
3 Waarschijnlijk worden zondagsdiensten in eerste instantie gedraaid in operatiekamers, op röntgenafdelingen en kortverblijfafdelingen. Is extra zondagsdiensten draaien op verpleegafdelingen ook zinvol?
‘Ja, want op elke afdeling, ook op een verpleegafdeling, kunnen ziekenhuismedewerkers werkzaamheden schrappen zonder dat de gezondheid van patiënten in gevaar komt. Handig is vooraf in kaart te brengen welke patiënten waarschijnlijk extra zorg nodig hebben, en daar tijd voor vrij te maken door werkoverleg en administratieve taken te schrappen. Even geen lijstjes.’
4 Er komen ook stiptheidsacties, dus meteen pauze nemen als het pauze is en geen overwerk. Betekent dat niet juist extra werkdruk, omdat een verpleegkundige haar drukke collega niet meer gaat helpen?
‘Dit moet heel duidelijk zijn: actievoeren betekent niet dat verpleegkundigen het rustiger krijgen op de werkvloer. Eerder het tegendeel. Een stiptheidsactie gaat waarschijnlijk ook in tegen het hart van iedere verpleegkundige. Zij willen vooral doen, niet laten. Maar zichtbaar moet worden hoe de zorg er zonder hun flexibiliteit uit zou zien. Blijkbaar hebben werkgevers dat beeld nodig om een eerlijk loonbod te doen. Door zorgvuldig te plannen, dus bespreken welke handelingen niet geschrapt kunnen en wie die dag wat doet, is te voorkomen dat deze acties patiënten raken.’
Acties die het werk beïnvloeden mogen alleen mét een juridisch getoetst actiedraaiboek, benadrukken de bonden. Zo’n draaiboek krijgen lokale actiecomités van de vakbonden. De comités moeten dit draaiboek vervolgens invullen en laten goedkeuren door het landelijke actiecomité.
5 Hoe raken verpleegkundigen met zondagsdiensten en stiptheidsacties de werkgevers?
‘De zorg in het ziekenhuis raakt ontregeld, dat is uiteraard niet goed voor de werkgevers. Patiënten en naasten moet verteld worden dat een operatie of een onderzoek op de actiedag niet mogelijk is. Ook artsen gaan voelen dat zij nog minder tijd hebben, omdat verpleegkundigen sommige taken niet meer overnemen, en hopelijk delen zij hun zorgen weer met bestuurders. We gaan ervan uit dat artsen achter verpleegkundigen staan.’
6 Sommige verpleegkundigen pleiten al voor stakingen, hoe denken de vakbonden daarover?
‘Nu nog niet doen, denken wij, maar de acties goed opbouwen. Werkgevers moeten de kans krijgen hun cao-voorstel aan te passen. Maar gebeurt dat niet, sluiten we ook stakingen niet uit.’
7 En meer ludieke acties, zoals beleidsmakers, managers en directeuren verplicht laten meelopen, met het salaris van een verpleegkundige?
‘Uitstekend idee. We staan sowieso open voor suggesties. Zolang het een actie is die in de hele organisatie flink gevoeld wordt. De tijd van ijsjes uitdelen is wat mij betreft echt voorbij.’
Verpleegkundige Barbara van Ede opperde vorig jaar in een gastblog al beleidsmakers, managers en directeuren te laten meelopen. Er waren ook toen stiptheidsacties en zondagsdiensten, in de UMC’s. Wie raak je daar mee, vroeg ook Barbara zich af.
