Complex gedrag in de ouderenzorg

Francien neemt je in haar lezing mee in het leven van alledag op Grootenhout. Een leven vol gewone momenten, maar ook met situaties waarin gedrag niet altijd meteen te begrijpen is. Met veel bevlogenheid vertelt ze hoe ze daarmee omgaan: met open blik, creatieve ideeën en slimme oplossingen voor soms behoorlijk lastige uitdagingen. Door écht anders te denken, ontstaan verrassende inzichten — en dat maakt het verschil.

Het thema familieparticipatie en samenwerken met de informele zorg staat hoog op de agenda voor de komende jaren. Het gaat daarbij om het versterken van de samenwerking binnen deze driehoek en vooral ook het motiveren van het netwerk om actief (familieparticipatie) te blijven waar het gaat om zorg/ondersteuning/welzijn van hun naasten. Maar hoe werkt dit bij ouderen die complex gedrag vertonen? En wat als het netwerk dit gedrag zelf niet ziet?  

Tijdens dit beeldend theater word je meegenomen in de wereld van Meneer de Wit, zijn netwerk en de betrokken zorgprofessionals. Er worden verschillende dilemma’s belicht binnen het samenwerken in de driehoek, zowel vanuit cliënt- als familieperspectief.  

Tijdens het beeldend theater in het plenaire programma wordt je meegenomen in de wereld van Meneer de Wit, zijn netwerk en de betrokken zorgprofessionals. Hier werden verschillende dilemma’s belicht binnen het samenwerken in de driehoek, zowel vanuit cliënt- als familieperspectief. 

Tijdens deze verdiepende sessie gaan we met je in gesprek en nemen we je mee naar de toekomst, die morgen al begint. Waar loop je tegenaan in de samenwerking? Aan de hand van een aantal theaterscenes laten we je zien wat de driehoek voor het leven van Meneer de Wit daadwerkelijk oplevert.  

In deze tijd waarin vragen steeds complexer worden en personeel steeds schaarser is, moeten we aandacht besteden aan het uithoudingsvermogen en werkplezier van verpleegkundigen, helpenden en verzorgenden. Broodnodig om het ingewikkelde werk te kunnen doen. Als het goed gaat met de verzorgende, helpende of verpleegkundige, dan gaat het ook goed met de bewoners, patiënten of cliënten. In deze sessie leer je hoe je verschillende toestanden van je team kunt herkennen én hoe je met elkaar in constructieve samenwerkingsmodi kunt blijven. Er wordt onder andere stilgestaan bij het ontgiften van toxische teams en meer lijn in de samenwerking te krijgen.

Het gebruik van psychofarmaca bij ouderen met complex gedrag is in veel zorginstellingen nog altijd gangbaar. Toch weten we inmiddels dat langdurig gebruik van deze medicatie meer kwaad dan goed kan doen. Denk aan verhoogde valrisico’s, sufheid, verminderde alertheid en zelfs versnelde cognitieve achteruitgang. Maar hoe zet je als verpleegkundige of verzorgende stappen richting het verantwoord afbouwen van deze middelen? In deze neemt Martin Naastepad je mee in de afwegingen en processen die komen kijken bij het verminderen of stoppen van psychofarmaca bij ouderen.

Je leert:

• Waarom het afbouwen van psychofarmaca essentieel is voor goede ouderenzorg;
• Hoe je signalen herkent dat medicatie mogelijk overbodig of schadelijk is;
• Hoe je binnen het zorgteam samenwerkt aan veilige en effectieve gedragsbegeleiding zonder overmatig medicijngebruik.

De zorgverlening aan ouderen is aan het veranderen. Binnen deze zorggroep neemt de complexiteit van de zorg sterk toe door onbegrepen gedrag vanwege psychische en/of psychiatrische kwetsbaarheid. Voorbeelden zijn autisme bij ouderen, depressies of psychose, soms gecombineerd met dementie. Binnen zorginstellingen en wijkverpleging merken medewerkers deze veranderingen en vraagt dit om een andere kijk. Hennie Snoeren ondersteund deze teams bij deze veranderingen en neemt ze je mee in haar dagelijkse praktijk, wat zij tegenkomt en hoe zorgteams zich momenteel verhouden ten opzichte van deze veranderde zorgvrager. Tijdens deze sessie  maken we kennis met enkele basis begrippen uit de ouderenpsychiatrie, enkele veel voorkomende aandoeningen gekoppeld aan een aantal praktijk situaties. Ook krijg je handige tips en gaan we in op het belang van samenwerking en het creëren van een prettige werk- en leefomgeving.

Deze sessie is bedoeld voor zorgprofessionals die nog weinig ervaring hebben met ouderenpsychiatrie en psychiatrische ziektebeelden.

De zorgverlening aan ouderen is aan het veranderen. Binnen deze zorggroep neemt de complexiteit van de zorg sterk toe door onbegrepen gedrag vanwege psychische en/of psychiatrische kwetsbaarheid. Voorbeelden zijn autisme bij ouderen, depressies of psychose, soms gecombineerd met dementie. Binnen zorginstellingen en wijkverpleging merken medewerkers deze veranderingen en vraagt dit om een andere kijk. Hennie Snoeren ondersteund deze teams bij deze veranderingen en neemt ze je mee in haar dagelijkse praktijk, wat zij daar tegenkomt en hoe zorgteams zich momenteel verhouden ten opzichte van deze veranderde zorgvrager.

Tijdens deze sessie gaan we dieper in op de complexiteit en comorbiditeit van de ouderenpsychiatrie. We bespreken enkele voorbeelden uit de praktijk waar juist sprake is van deze complexe zorg. Ook  krijg je handige tips en gaan we in op het belang van samenwerking en het creëren van een prettige werk- en leefomgeving.

Deze sessie is bedoeld voor zorgprofessionals die al werkzaam zijn binnen de ouderenpsychiatrie. Hier wordt dieper in gegaan op psychiatrische ziektebeelden.

In deze sessie bespreekt Bert Santema de grillige praktijk van het contact leggen tussen zorgprofessionals en cliënten daar waar er sprake is van zorgmijden. Een steeds vaker voorkomend probleem wat zich in alle vormen van zorg in de eigen thuissituatie voordoet. Zorgmijders leiden vaak een eenzaam teruggetrokken bestaan, dit geeft op een bepaalde manier een gevoel van veiligheid, wat lastig te doorbreken is door hulpverleners.

Aan de hand van voorbeelden uit de praktijk en het ruim genomen kader van de presentiebenadering, bespreken we de (on)mogelijkheden in dit veelal bijzondere contact. Vaak gaat het hier om een groep mensen die moeite heeft met regels en normering. Wat kunnen we van hun leren en in hoeverre durven ook wij hiervan af te wijken?

Onbegrepen gedrag bij ouderen met dementie en een migratieachtergrond vraagt om een cultuursensitieve aanpak. In deze workshop maak je kennis met de erkende OOG-methodiek, ontwikkeld samen met professionals, mantelzorgers en mensen met dementie. Je oefent met praktische bouwstenen die helpen om beter aan te sluiten bij deze doelgroep. De methodiek biedt concrete handvatten voor je werk én om cultuursensitief werken binnen je organisatie te bevorderen.

Na het volgen van deze sessie:

• Heb je meer bewustzijn ontwikkeld van het belang van cultuursensitief werken bij onbegrepen gedrag, en begrijp je beter hoe cultuur invloed heeft op de beleving van dementie;
• Heb je ervaren hoe je door kleine aanpassingen in houding, communicatie en vraagstelling beter kunnen aansluiten bij ouderen met een migratieachtergrond;
• Weet je hoe je de OOG-methodiek praktisch kunnen inzetten in jouw dagelijkse werk én hoe je cultuursensitiviteit kunnen agenderen binnen hun team of organisatie.

In deze sessie maakt men kennis met hoe je confrontatieregels in contact kunt toepassen en hoe je verantwoordelijkheid kunt nemen voor je eigen veiligheid. 

De sessie kent een interactieve sfeer en is gericht op ervaringsleren. Door middel van oefeningen gaan we aan de slag met het toepassen van confrontatieregels. Ook kijken we naar hoe we onze eigen veiligheid voorop kunnen stellen in het contact met de ander. 

Na het volgen van deze sessie heb je geleerd dat: 

– Je eigen veiligheid op 1 staat
– Voel je je gesterkt in je zelfvertrouwen
– Kun je confrontatieregels toepassen in het contact met de ander

Ondanks dat ieder mens van nature de kracht heeft om te kunnen slapen, kunnen lichamelijke en psychosociale factoren de slaap negatief beïnvloeden en kunnen ook klachten ontstaan onder invloed van slecht slapen. Bij de “oudere” komen in vergelijking met andere leeftijdsgroepen geen specifiek andere slaapstoornissen voor, het verhoogt bij hen wel het risico op kwetsbaarheid.

Een goede anamnese, met aandacht voor het slaapgedrag en functioneren overdag geeft soms al voldoende informatie om te komen tot een slaapdiagnose.

Na het bijwonen van deze workshop heb je:

• Kennis over de normale slaap en slaap bij ouderen in het algemeen;
• Een overview van de verschillende slaapstoornissen en specifieke kenmerken ervan, toegespitst op ouderen;
• Een notie van de inhoud van een slaapanamnese, aanvullend onderzoek en behandeling van de verschillende slaapstoornissen.