In een onderzoek van het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) vroegen 81 apotheken aan patiënten die voor het eerst opioïden gingen gebruiken of zij laxantia daarbij slikten. En zo niet: waarom ze dat niet deden. Van de 460 deelnemende patiënten gaf een kwart aan dat zij geen laxantia slikten.
‘Eerst even aankijken’
Patiënten die geen laxantia gebruikten gaven vaak als reden dat zij dat niet nodig vonden. Dat meldt Dr. Martine Teichert, professor bij het LUMC, in het IVM Medicijnjournaal. Patiënten zeiden bijvoorbeeld dat ze eerst wilden aankijken of ze last zouden krijgen van obstipatie omdat zij daar vóór het starten met opioïden geen last van hadden. Of omdat ze verwachtten dat ze de opioïden maar kort zouden gebruiken. Eén op de tien gaf aan geen laxantia te willen gebruiken omdat ze in de palliatieve fase zaten.
Het gebruik van oxycodon is in Nederland sterk toegenomen. Wat moet je als verpleegkundige weten over deze pijnstiller? Lees de antwoorden op 11 veel gestelde vragen >>
Dubbel zo vaak obstipatie
Van de patiënten die geen laxantia wilden slikken, kregen één op de vijf last van obstipatie. Bij de patiënten die wél laxantia gebruikten was dat één op de tien. Dat ook in die groep obstipatie voorkwam, zou volgens Teichert kunnen komen door therapieontrouw: ‘Als je het laxans in huis hebt, moet je het wel gebruiken.’
Poep-app
Speciaal voor opioïdengebruikers heeft het LUMC een ‘poep-app’ ontwikkeld: Personalised Opoid Evaluation Program. Daarmee kan de patiënt zijn ontlasting beoordelen aan de hand van de Bristol stoelgangschaal. De app waarschuwt de patiënt bij beginnende obstipatie en de patiënt kan dan rechtstreeks contact opnemen met de apotheker.
Lees ook dit Nursing Challenge artikel over fentanyl. Met de toets kun je 1 accreditatiepunt verdienen voor het kwaliteitsregister V&V.
Vermijdbare ziekenhuisopnames
Teichert benadrukt het belang van laxantia bij het gebruik van opioïden. ‘Ook bij kortdurend gebruik of in de palliatieve fase kunnen patiënten ernstig geobstipeerd raken.’ Obstipatie veroorzaakt door opioïden is een van de belangrijkste oorzaken voor vermijdbare, medicijngerelateerde ziekenhuisopnames, aldus het Medicijnjournaal. Uit de eerder vastgestelde, landelijke kwaliteitsindicatoren bleek dat maar ongeveer de helft van de opioïdengebruikers laxantia slikt.
Ik vraag mij af of de gebruiker mondeling uitleg krijgt over het middel. Patiënten zijn soms ook bang gelijk diarree te krijgen. Het is belangrijk dat zij juiste informatie krijgen.
En in dit verhaal lees ik niet dat een arts het vergeet voor te schrijven want dat gebeurt ook regelmatig.