De richtlijn Polyfarmacie bij ouderen is onlangs aangevuld met een aantal aanbevelingen voor de tweede lijn. Nursing selecteerde drie interessante aanbevelingen.
De aanbevelingen in de richtlijn Polyfarmacie bij ouderen zijn vooral gericht op artsen, maar als verpleegkundige heb je een belangrijke signalerende rol. Een beetje extra kennis over de risico’s van polyfarmacie bij ouderen kan dus geen kwaad. Lees ook de verpleegkundige casussen in het premium artikel Polyfarmacie bij ouderen: herken de risico’s.
1 Vraag je af of een acute opname bij een oudere patiënt door bijwerkingen kan komen
Momenteel worden bijwerkingen vaak niet opgemerkt als oorzaak van een acute opname. Datzelfde geldt voor bijwerkingen die tijdens de ziekenhuisopname ontstaan. Wordt de boosdoener niet gestopt of in dosering verlaagd, dan krijgen patiënten vaak juist nóg meer medicatie om de symptomen te bestrijden. Dat lost de problemen niet op en kan ze juist nog erger maken, met nieuw SEH-bezoek of ziekenhuisopname tot gevolg.
2 Wees vooral bedacht op bijwerkingen bij bepaalde geneesmiddelen
Door medicatie veroorzaakte opnames worden in veel gevallen veroorzaakt door orale anticoagulantia (met name vitamine K-antagonisten en trombocytenaggregatieremmers), NSAID’s, bepaalde cardiovasculaire middelen, bloedglucoseverlagende middelen, bepaalde psychofarmaca en sterke opioïden. Uit onderzoek blijkt dat het vaak dezelfde middelen zijn die tot een bepaalde reden voor opname leiden, bijvoorbeeld corticosteroïden of antihypertensiva die een val veroorzaken. In de tabel onderaan dit artikel staat een samenvatting daarvan.
3 Ga na of de patiënt weet welke medicatie hij thuis moet innemen, en hoe
Na ontslag kan wel 54 tot 82 procent van de patiënten niet benoemen welke medicatie is gewijzigd tijdens de opname, en meer dan de helft gebruikt de medicatie thuis niet zoals die bij ontslag was bedoeld. Dat heeft er onder andere mee te maken dat patiënten die in het ziekenhuis hulp krijgen bij het innemen van hun medicatie, dat thuis ineens alleen moeten doen. Ga dus samen met de patiënt na of hij weet welke medicatie hij moet gebruiken, wanneer en hoe. Geef de informatie bij voorkeur ook schriftelijk mee.
| Trigger | Vaak betrokken medicament |
| Fractuur / val | Psychofarmaca (val) / corticosteroïden / antihypertensiva |
| Collaps / hypotensie / duizeligheid | Cardiale middelen (antihypertensiva en antiarrhythmica) / psychofarmaca |
| Bloeding (meestal gastro-intestinaal) / doorgeschoten INR | Anticoagulantia
Trombocyten aggregatieremmer NSAID |
| Elektrolytstoornis / dehydratie | Diuretica, ACEi, AII-blokker, NSAID, antidepressiva |
| Nierinsufficiëntie | ACEi, AII-blokker, NSAID |
| Ontregelde bloedsuiker | Bloedglucose verlagende middelen /
Corticosteroïden |
| Hartfalen | NSAID |
| Obstipatie / ileus | Opioïden / calciumblokkers |
| Braken / diarree | Antibiotica |
| Delier /verward / suf | Psychofarmaca / cardiale geneesmiddelen / middelen bij mictieklachten / benzodiazepinen |
Geef je reactie
Om te kunnen reageren moet je inlogd zijn. Inloggen Ik heb nog geen account