Werkdruk: 8 fabels en feiten

Fabel 1: Van hard werken is nog nooit iemand dood gegaan.

Feit: Je kunt ziek worden en uiteindelijk zelfs overlijden als je te hard werkt, bijvoorbeeld door een beroerte of een hartaanval. In Japan noemen ze dit ‘karoshi’. Te hard werken is ook gevaarlijk voor je patiënt of cliënt omdat je vermoeid raakt. Dit vergroot de kans op fouten en ongelukken.

Hard werken kan alleen als:

–         het tijdelijk is (dus niet structureel);

–         het resultaat oplevert (als je niet bereikt wat je van plan was, blijven stresshormonen in je lichaam zitten en kun je niet echt ontspannen).

Fabel 2: Een hoge werkdruk hoort nou eenmaal bij werken in de zorg.

Feit: In elke sector zie je grote verschillen per organisatie op het gebied van werkdruk. In hoe ze het werk verdelen, hoe ze omgaan met procedures, met planning of met personeel. Dit betekent dat werkdruk wél te veranderen is, ook in de gezondheidszorg.

Fabel 3: Alleen het management kan werkdrukproblemen oplossen.

Feit: Dat is maar voor een deel waar. Als werknemer kun je inderdaad niet de werkdrukproblemen van een hele afdeling oplossen. Maar je kunt wel iets aan je eigen werkdruk doen. Aan jou de taak om de balans in de gaten te houden tussen wat je moet en wat je kunt. Probeer ook een goede balans te vinden tussen privé en werk.

Fabel 4: De werkdruk wordt minder als je je vrije tijd beter indeelt.

Feit: Vrij tijd is in de praktijk niet zo heel vrij. Bij veel mensen is ook de niet-werktijd erg druk door verantwoordelijkheden en verplichtingen. Privé-tijd is dus niet alleen hersteltijd van de werkdag.

Fabel 5: Stressbestendigheid is een normale functie-eis.

Feit: Zo’n eis zegt vooral iets over de organisatie: hier is het werk niet goed georganiseerd. Bij goed georganiseerd werk heb je voldoende tijd om aandacht aan cliënten te geven. Dat helpt ook bij lastig gedrag van cliënten zoals agressie.

Fabel 6: Alleen zwakke mensen hebben last van stress.

Feit: Werkdruk is in eerste instantie een kwestie van tijd: het verschil tussen de tijd die je nodig hebt om je werk te doen, en de tijd die beschikbaar is. Arbodiensten en vakbonden hebben manieren om dit te meten. Daarnaast heeft de een nou eenmaal meer tijd nodig dan de ander. Dat kan bijvoorbeeld door verschillen in ervaring of opleiding en heeft niets met zwakte te maken.

Fabel 7: Werkdruk is onontkoombaar als er geen geld is voor meer personeel.

Feit: Meestal is het rendabeler om te investeren in meer personeel als de werkdruk te hoog wordt. Anders kan de situatie leiden tot uitval of vertrek van personeel. En een slecht imago onder cliënten.

Fabel 8: Stress is gezond

Feit: Dit klopt gedeeltelijk. Het is gezond wanneer je even een lastige situatie tot een goed einde moet brengen. Het is ongezond wanneer stress chronisch is. Hier kun je klachten van krijgen zoals concentratieverlies, lusteloosheid, slaapproblemen, hartstoornissen en burn-out.

Bron: Werkdruk. De or pakt het aan! (pdf)