Verpleegkundig specialist valt dubbel in de prijzen

‘Fantastisch dat ik deze prijzen heb gekregen’, reageert Rijlaarsdam in een interview met TvZ, vakblad voor verpleegkundigen. ‘Het was een complete verrassing, omdat het de eerste keer is dat een verpleegkundige genomineerd is voor de GGZ-prijs , én hem wint.’ Het programma ‘Anticonceptie bij kwetsbare ouders’ startte Rijlaarsdam bij de GGD Hart voor Brabant, toen zij zag dat er veel kwetsbare ouders zonder kinderwens een baby kregen, met alle schrijnende gevolgen van dien. ‘Zo was er een vrouw met veel problematiek, die voor de tweede keer zwanger raakte. Wij als hulpverlener wisten allemaal dat ook dit kindje beschadigd ter wereld zou komen, en uit huis geplaatst zou worden, wat natuurlijk veel verdriet geeft. En niemand van ons had besproken met deze  vrouw, of zij een kinderwens had.’ Hulpverleners hebben volgens Rijlaarsdam de neiging om de verantwoordelijkheid hiervoor bij de ouders te leggen. ‘Maar die kunnen die verantwoordelijkheid helemaal niet overzien. Dus is het aan ons de taak om hier duidelijkheid over te scheppen en het gesprek erover aan te gaan. Het is ónze verantwoordelijkheid, om het sámen met de cliënt aan te gaan.’

Bijspijkeren van kennis

Rijlaarsdam is een pionier op dit gebied. Ze stelde haar idee voor aan de stakeholders, en van het geld dat ze van een eerder gewonnen prijs overhad, financierde ze de anticonceptie van de ouders. Vervolgens ging ze met dertig kwetsbare ouders aan de slag. Hierbij is het bijspijkeren van kennis belangrijk: ‘Er is namelijk zowel bij de hulpverleners als bij de ouders te weinig kennis over anticonceptie. Zo was er een verstandelijk beperkt stel, waarvan de mán de pil slikte. Of een stel dat alleen de pil nam als ze seks hadden. Ze moeten hierover goed geïnformeerd worden, en het blijkt dat de hulpverlening ook niet alles weet van anticonceptie, wat belangrijk is om de ouders goede voorlichting te geven.’

Rijlaarsdam is niet de enige die onlangs in de prijzen viel, verpleegkundige Erwin Ista won de Anna Reynvaanprijs met zijn wetenschappelijke artikel over infectiepreventie bij patiënten met centrale lijnen op de intensive care.  Lees meer >>

Het programma van Rijlaarsdam vergt een andere manier van denken bij de hulpverleners: ‘Ze vinden het al snel ongepast om met een cliënt te praten over een eventuele kinderwens. Het wordt opgevat als een no go zone. Terwijl dat heel raar is, want je bemoeit je wel met de financiën en plaatst kinderen uit huis, maar over een nieuwe kinderwens praat je niet. Dan wordt het dweilen met de kraan open.’ Kritiek op dat ze zich op een hellend vlak begeeft als ze de kinderwens van ouders stuurt, pareert ze: ‘Ik ontneem ze niet hun kinderwens, ik stel de kinderwens uit. Als de ouders in een stabiele fase van hun leven alsnog kinderen willen, dan kunnen ze met de anticonceptie stoppen.’

Verpleegkundige Rijlaarsdam zag het in de praktijk mislopen, en bedacht hier een oplossing voor. Dit deden ook deze twee verpleegkundigen, toen zij in de GGZ ‘nee’ moesten zeggen tegen patiënten die een soa-test wilden doen. Lees meer >>

Bij het project gaan de hulpverleners in gesprek met kwetsbare ouders, ‘Doorvragen is van essentieel belang’, legt Rijlaarsdam uit. ‘Dus je vraagt of ze nog een kinderwens hebben, en zo niet, of ze een relatie hebben en wat ze aan anticonceptie doen. Sommigen moet je echt op de huid zitten. Dus als ze zeggen dat ze de pil slikken: laat ze het stripje tonen. Hoe vaak ik wel niet van collega’s heb gehoord: “Ik begrijp niet hoe ze zwanger kan zijn, ze heeft een spiraaltje!” Dan blijkt dat spiraaltje nooit te zijn opgehaald bij de apotheek, of ligt hij nog op het nachtkastje.’ Dankzij haar goede netwerk, kan ze snel tot actie komen als een kwetsbare ouder besluit tot anticonceptie. Het project is succesvol: 86 procent van de ouders gebruikt nu anticonceptie. Rijlaarsdam: ‘En die zijn er ook zelf heel blij mee.’ Inmiddels is het project niet alleen in Tilburg, maar ook in Rotterdam gestart.

TvZ is hét vakblad voor verpleegkundigen, gericht op onderzoek, opinie, beleid en management, altijd met een link naar de praktijk. 
Meer info over abonnement >>