9 vragen over omgaan met agressie

4. Hoe ga je om met verbale agressie bij cliënten met een verstandelijke beperking die thuis wonen?

‘Dat hangt ervan af of het frustratie-agressie of isntrumentele agressie is. Bij frustratie-agressie kan je de client laten uitrazen, dat stopt als de emotie erkend is (Water – tijdens de webtv legt Mathilde dit uit – red.). Bij instrumentele agressie ligt het anders, die moet je begrenzen (Rots – idem, red.). Soms weet je het niet precies en kan je het beste eerst Water proberen. Als het niet werkt,probeer dan eens Rots of een combinatie.’

5. Ik vind het soms moeilijk om gecontroleerd te reageren als ik weer eens word uitgescholden. Hoe kan ik mijn impulsiviteit beteugelen?

‘Dit moet je echt leren als professional , maak hier bewust stappen in. Ken allereerst jezelf, wat werkt er bij jou als een rode lap op een stier? Onderzoek dus je eigen gevoeligheden (en geef hiervan niet de patiënt de schuld). Hoe kan jij leren om “tot 10 te tellen”? Het kan helpen als je vaardiger wordt in het omgaan met agressie. Als je weet dat je bij frustratie-agressie begrip moet tonen en liefst ook de patiënt gelijk moet geven dan voelt het heel anders dan wanneer je de strijd aangaat en niet wilt verliezen.’

6. Zelf ben ik mij steeds bewust van mijn fysieke kwetsbaarheid, want ik heb een bril (min 9).  Als die wordt geraakt ben ik er ‘uit’. Hoe kan ik deze gevoeligheid minder een rol laten spelen?

‘Goed dat je weet waarom je je kwetsbaar voelt en dit ook voor jezelf erkent. Het kan helpen als je een noodscenario bedenkt. Bijvoorbeeld ‘als mijn bril wordt geraakt dan druk ik op de alarmknop’. Het gebeurt waarschijnlijk nooit, maar je loopt anders rond wanneer je een plannetje klaar hebt voor wanneer het wél zou gebeuren. Volg ook een weerbaarheidstraining.’

7. Wanneer is het volgens jullie geoorloofd om terug te vechten? Ik denk dan aan een situatie waarin je eigen veiligheid echt in gevaar is, en de agressie van de ander niet afneemt met de besproken methodes.

‘Je mag agressie gebruiken als je in gevaar bent en geen andere keus hebt. Het heeft mijn voorkeur dat je leert om de ander veilig uit te schakelen, juist om te voorkomen dat je agressie moet gebruiken.’

8. We zijn ons allen wel bewust van onze fysieke weerbaarheid, en de meerwaarde ervan om dit te trainen. Maar wat is het belang van mentale weerbaarheid jegens agressieve patiënten?

‘Je mentale weerbaarheid is bijna allesbepalend. Die bepaalt hoe je in een incident staat en wat je (letterlijk of figuurlijk) raakt. Het valt me wel op. dat hulpverleners die zich fysiek kunnen redden ook mentaal vaak stabieler zijn omdat ze weten dat ze zich kunnen redden als het nodig is.’

9. Waar kun je goede agressietrainingen vinden?

‘Ikzelf heb vaak samengewerkt met Bernadette van den Brekel. Ik vind haar erg goed en ze is ingewerkt op zorgverlening. Mentaal en fysiek komen aan bod. Er zijn vast meer goede trainers.’