Blog Hugo: 'Onderscheid jezelf met goede voorlichting (en vermijd folders)'

De leefstijl van een patiënt veranderen is nogal een uitdaging, weet Hugo. En alleen een folder meegeven werkt niet. ‘Wat nou als verpleegkundigen zelf de handschoen oppakken?’

Als je chronisch ziek bent wil je graag goede informatie. Wat heb ik eigenlijk? En hoe kan ik het beste leven met mijn ziekte? Die eerste vraag is vooral iets voor artsen. De tweede vraag, de moeilijkste, is meer iets voor ons. Leefstijl is bij uitstek een verpleegkundig thema.

Uitleggen wat een ziekte inhoudt is relatief eenvoudig. Met leefstijl is dat anders. Je geeft niet alleen informatie, je wilt graag dat je patiënt met die informatie aan de slag gaat. En dat laatste is enorm lastig. Hoe zet je iemand aan tot verandering die er al 30 jaar een ongezonde leefstijl op nahoudt?

In ieder geval niet met een folder. En al helemaal niet met meerdere folders. Hoe hoger de stapel papier die je meegeeft, hoe groter de kans dat het thuis linea recta in de papierbak belandt. Mensen lezen niet graag, en vaak kunnen ze überhaupt niet goed lezen. Dat weten we natuurlijk best, maar toch vormen folders nog altijd het fundament onder onze voorlichting.

Stel dat je patiënt toch de folder leest, dan is de kans ook nog eens groot dat hij allemaal leefregels aantreft. ‘Blijf op je streefgewicht!’ ‘Drink niet meer dan 1,5 liter!’ Het lijkt wel alsof de patiënt een soldaat is. En jij bent de commandant die hem via de folder bevelen toeschreeuwt. Ook staan folders vaak vol doemscenario’s. ‘Als je niet beweegt gaat je conditie achteruit. ‘Als je blijft roken, loop je kans op ernstige ziektes.’ Geloven we echt dat dit werkt? Nee toch?

Juist nu leefstijl hoog op de politieke zorgagenda staat kunnen wij, als creatieve beroepsgroep, laten zien waar we toe in staat zijn. Maar dan is wel een andere aanpak nodig. Een aanpak die je patiënt echt inspireert het anders te doen.

Lezen doen mensen niet graag, filmpjes kijken wel. Er zijn simpele animatieprogramma’s waar je zo mee aan de slag kunt. Nog beter: pak je telefoon en maak een mooie vlog voor je patiënten. Ze kennen je, ze vertrouwen je. Zeker als je in de wijk of op een polikliniek werkt. Als jij hen persoonlijk aanspreekt kan dat geweldig uitpakken. In Amerika hebben veel verpleegkundigen een eigen YouTube kanaal met patiëntenvoorlichting. Dat kunnen wij toch ook?

Uiteraard laat je de bevelen voor wat ze zijn. Inlevend en positief zijn is veel leuker. ‘Fijn dat de zon weer schijnt, maar als je last hebt van hartfalen kan de hitte je behoorlijk in de weg zitten. Met deze tips kun jij ook van de zomer genieten.’ Een dreigement draai je simpel om in een persoonlijk doel. ‘Stel dat je conditie een klein beetje beter was. Wat zou je dan weer kunnen?’

De behoefte aan goede leefstijleducatie is enorm. Laten we als beroepsgroep die handschoen oppakken. Natuurlijk, er zou meer aandacht voor moeten zijn in het onderwijs. En het zou mooi zijn als onze werkgevers ons stimuleren en faciliteren. Maar we zijn zelf toch ondernemend genoeg? Dus pak die telefoon en wees een inspirerende coach voor je patiënten.

Lees ook Hugo’s vorige blog: ‘Uitstroom aanpakken? We zullen het zelf moeten doen’