Hoe spreek je je patiënt aan op seksueel overschrijdend gedrag?

De hashtag #metoo maakt de afgelopen dagen veel los. Talloze vrouwen deelden hun ervaringen met seksueel grensoverschrijdend gedrag op social media. Dat seksuele intimidatie veel voorkomt in de verpleging, is een bekend gegeven. Hoe spreek je je patiënt aan op seksueel overschrijdend gedrag en wat doe je als dat niet helpt?

Intimiderend of niet, sommige patiënten strooien ook wel eens met seksueel getinte opmerkingen. Een paar klassiekers:

– Door jou wil ik ook wel gewassen worden.
– Zuster, wil je even naar mijn aambeien kijken?
– Doe je dit ook buiten werktijd?
– Zo’n mooie meid wil ik elke dag wel thuis ontvangen.
– Daar van onder mag je even flink schrobben.
– Wil je mij net zo lekker wassen als je bij mijn buurman hebt gedaan?
– Ik wil ook wel samen douchen hoor!

Hoe spreek je je patiënt aan op seksueel overschrijdend gedrag?

Heb je last van een cliënt of patiënt die je ongewenst aanraakt of intimiderende opmerkingen maakt, neem dan de volgende tips in acht:
– Spreek de cliënt of patiënt aan op zijn gedrag: vertel concreet waar je je niet prettig bij voelt. Doe dit met een duidelijke stem en geef een ik-boodschap. Bijvoorbeeld: ‘Ik vind het vervelend dat u steeds aan mijn been zit.’ Zorg dat je op gelijke ooghoogte bent met de persoon.
– De aangesproken patiënt zal waarschijnlijk niet meteen meewerken of quasi-verbaasd reageren. Herhaal dan je boodschap.
– Geef een consequentie aan voor als het gedrag nogmaals voorkomt. Zeg bijvoorbeeld dat je weggaat en de zorg niet afrondt. Doe ook daadwerkelijk wat je zegt als het gedrag zich toch herhaalt.
– Ga jezelf vooral niet verdedigen: als jij het gedrag als onprettig ervaart, dan is dat zo. Ook al ben je zenuwachtig, probeer niet te glimlachen of weg te kijken. In discussie gaan heeft meestal geen zin: geef aan waar je last van hebt en laat het daarbij.

Als aanspreken niet helpt

‘Hij bedoelde er vast niets mee’ of ‘Verplegen is nu eenmaal intiem’. Het zijn veel gehoorde reacties van slachtoffers van seksuele intimidatie. Verpleegkundigen weten vaak niet wat te doen wanneer het hen overkomt. De patiënt negeren of vermijden lijkt de beste oplossing, maar is dat niet. Zodra je te maken hebt met seksueel onaanvaardbaar gedrag van een patiënt en aanspreken helpt niet, bespreek je probleem dan met een collega en stap vervolgens samen naar je leidinggevende. Deze zal waarschijnlijk de vertrouwenspersoon inlichten. Je kunt ook zelf de vertrouwenspersoon inschakelen. Deze registreert je klacht en onderneemt samen met jou verdere stappen. In de meeste gevallen zal er een gesprek plaatsvinden tussen jou en de patiënt, of tussen je leidinggevende en de patiënt. Mocht de gebeurtenis voor problemen zorgen in je werk of privéleven, dan kan de vertrouwenspersoon helpen zoeken naar verdere begeleiding.

Lees ook:

• Ook verpleegkundigen zeggen #metoo

De tips uit dit artikel zijn afkomstig uit het artikel ‘Hij bedoelde er vast niks mee’ > Nursing magazine januari 2006

Wat zeg jij tegen een patiënt als hij te ver gaat? Heb je bepaalde trucjes, acties of uitspraken die altijd succes hebben? Wij horen ze graag!