9 praktische vragen over MRSA

MRSA (meticilline resistente staphylococcus aureus) en werken in de zorg is een hachelijke combinatie. Recentelijk was het weer raak in het Diaconessenhuis in Meppel, op de kinder-IC van het Erasmus MC-Sophia in Rotterdam en in het Albert Schweitzer ziekenhuis in Dordrecht. Juist als verpleegkundige is het zaak om besmetting met deze superongevoelige bacterie zoveel mogelijk te voorkomen.

1. Mag ik als verpleegkundige werken als ik getrouwd ben met een varkenshouder?
Vooralsnog zijn er geen regels die dit verbieden. Ook de richtlijn MRSA ziekenhuizen van de Werkgroep Infectiepreventie (WIP) spreekt zich hier niet over uit.1 Maar: als je partner varkens houdt en je woonachtig bent op een varkensbedrijf, is de kans groter dan gemiddeld dat je MRSA-drager bent: 40% van de Nederlandse varkens draagt de bacterie bij zich.2 En volgens de meest recente cijfers van het RIVM is 30% van de varkenshouders positief voor MRSA.3

2. Is er een verband tussen MRSA en leefstijl of voeding?
Er is (tot nu toe) geen direct verband aangetoond tussen het hebben van MRSA en leefpatroon of voeding. De kans dat de MRSA-bacterie via vlees wordt overgebracht op de mens is volgens het bureau Risicobeoordeling van de Voedsel- en Warenautoriteit (VWA) erg klein omdat de bacteriën alleen in zeer kleine aantallen op vlees zijn aangetroffen.4 Het Voedingscentrum adviseert desondanks om bij het bereiden van rauw varkensvlees hygiënisch te werken en de handen goed te wassen om besmetting met MRSA en andere ziekteverwekkers tegen te houden. Op bereid (varkens)vlees komt de bacterie niet meer voor: de MRSA-bacterie overleeft hoge temperaturen niet.5

3. Kun je MRSA krijgen van zoenen?
Ja, MRSA kan ook via speeksel overgedragen worden, maar besmetting vindt vooral plaats door direct lichamelijk contact, vooral via de handen. Soms kan MRSA via huidschilfers of niezen in de lucht komen en zo ingeademd worden. Het kan ook via kleding, beddengoed of medische apparatuur in de directe omgeving worden overgebracht.6 MRSA kan zelfs in gordijnen zitten.7

4. In welke volgorde moet ik beschermingskleding aan- en uittrekken?
Voor het betreden van een MRSA-patiëntenkamer trek je − ín de sluis − beschermende kleding aan. Je begint met het aantrekken van steriele handschoenen, vervolgens het overschort. Zet een chirurgisch mond-neus-masker op, daarna een ok-mutsje. Bij het verlaten van de kamer doe je je handschoenen uit in de isolatiekamer en wrijf je je handen in met handalcohol. In de sluis trek je het overschort uit. Doe deze binnenstebuiten gevouwen bij het afval. Bij hergebruik: hang het binnenstebuiten op. Doe het ok-mutsje af en deponeer het bij het afval. Vervolgens gaat ook het chirurgisch mond-neus-masker bij het afval. Tot slot desinfecteer je je handen met handalcohol.

5. Ik heb in een isolatiekamer iets genoteerd met mijn eigen pen. Mag ik die nog gebruiken?
Nee, dat is niet toegestaan. Je moet deze pen weggooien in de isolatiekamer. Als je de pen weer terug zou doen in je borstzakje en hem vervolgens weer op de afdeling gebruikt, kun je andere patiënten besmetten. Leg standaard een pen in de isolatiekamer die daar kan blijven. Gooi die pen weg als de patiënt met ontslag gaat.8 Let op: dit is slechts een richtlijn. Elk ziekenhuis heeft specifieke MRSA-voorschriften. Raadpleeg bij twijfel altijd je ziekenhuishygiënist(e).

6. Hoe moet ik omgaan met de verpleegmap als ik een MRSA-patiëntenkamer binnenga?
De verpleegmap moet altijd buiten de isolatiekamer blijven. Meenemen is riskant: 90% van de MRSA-bacteriën wordt namelijk via contactoppervlakten verspreid.8 Het beste kun je handelingen en observatiepunten buiten de kamer overnemen op een papiertje en het papiertje weggooien in de isolatiekamer. Terug bij de balie schrijf je de relevante informatie op in de verpleegmap.8

7. Mag ik een MRSA-patiënt verplegen als ik zwanger ben?
Eigenlijk ben je nergens beter tegen MRSA beschermd dan in een MRSA-patiëntenkamer. Als je beschermende kleding gebruikt en je handen op de juiste manier wast en desinfecteert, kan er vrijwel niets gebeuren. Je kunt dus zonder gevaar een MRSA-patiënt verzorgen als je zwanger bent.9

8. Welke maatregelen zijn nodig als een MRSA-patiënt na ontslag thuiszorg nodig heeft?
Als de MRSA-patiënt met ontslag gaat en thuiszorg nodig heeft, moet de behandelend arts vooraf contact opnemen met de coördinator thuiszorg. Daarnaast is er een aantal voorwaarden waar de thuiszorgmedewerkers zich aan moeten houden om te voorkomen dat de MRSA zicht verder verspreidt naar andere patiënten. Volgens de richtlijnen MRSA Thuiszorg van de Werkgroep InfectiePreventie moet de verpleging worden uitgevoerd door een klein, vast, ervaren team. Verpleegkundigen en verzorgenden met huidafwijkingen als eczeem of psoriasis mogen niet in contact komen met cliënten met MRSA. Tijdens de verzorging van de patiënt en ook bij het afhalen en opmaken van het bed, draagt de thuiszorgmedewerker een chirurgisch mondneusmasker, een muts, disposable handschoenen en een disposable schort met lange mouwen.10

9. Krijgt een MRSA-positieve arts een andere behandeling dan een MRSA-positieve verpleegkundige?
Nee, alle MRSA-positieve medewerkers krijgen dezelfde behandeling. Het is dus niet zo dat het werkverbod van een MRSA-positieve arts eerder wordt opgeheven dan dat van een MRSA-positieve verpleegkundige.11

Noten
1 Richtlijn WIP MRSA, ziekenhuizen.
2 ‘Onderzoek MRSA bij varkens’, Rijksinstituut Volksgezondheid en Milieu (RIVM).
3 ‘MRSA-onderzoek: 30% van de varkenshouders positief’, Rijksinstituut Volksgezondheid en Milieu (RIVM) .
4 ‘MRSA op vlees en andere producten van dierlijke oorsprong’, Voedsel- en Warenautoriteit.
5 ‘Eten varkensvlees geen risico van betekenis voor besmetting met MRSA’, Voedingscentrum.
6 Draaiboek MRSA openbare gezondheidszorg 2005, Landelijke Coördinatiestructuur Infectieziektenbestrijding.
7 ‘Of MRSA ook in gordijnen kan zitten’, www.mrsa-net.nl.
8 Euregio MRSA-net Twente/Münsterland, www.mrsa-net.nl.
9 Mitsuda T, Arai K, Ibe M, Imagawa T, Tomono N, Yokota S. (1999) The influence of methicillin-resistant Staphylococcus aureus (MRSA) carriers in a nursery and transmission of MRSA to their households. Journal of Hospital Infection, 42(1), 45-51 (May).
10 Werkgroep InfectiePreventie: MRSA Verpleeghuis-, woon- en thuiszorg.
11 Stichting Werkgroep Antibiotica Beleid: SWAB richtlijn behandeling MRSA dragers 2007.

Download het artikel in pdf