Hoe kies je de juiste verblijfskatheter?

1. Kortdurend of langdurig gebruik

Kortdurende katheterisatie (minder dan 14 dagen in situ) wordt vooral toegepast bij chirurgische ingrepen en postoperatieve zorg, voor nauwkeurige bewaking van de urineproductie bij acute ziekte en voor verlichting bij acute urineretentie. Langdurig gebruik (meer dan 14 dagen in situ) kan nodig zijn bij chronische urineretentie of wanneer alle alternatieven zijn geprobeerd en ineffectief zijn gebleken.

2. Materiaal

Meest voorkomende katheters zijn latex, siliconen en hydrogelcoating. ‘Siliconenkatheters verdienen over het algemeen de voorkeur, omdat die de minste kans op aanslag geven. Latexkatheters zijn steeds meer een taboe door de kans op latexallergie, zeker bij langdurig gebruik’, zegt verpleegkundig specialist urologie Hanny Cobussen. Als verpleegkundige ben je wel afhankelijk van het beleid van de afdeling inkoop. Verpleegkundig specialist Ronny Pieters: ‘Latex is goedkoper, dus sommige zorginstellingen kiezen uit kostenoverwegingen voor kortdurende katheterisaties voor latex. Wees dan wel alert op de symptomen van een latexallergie, als benauwdheid, jeuk en rode uitslag.’

‘Plaats verblijfskatheter alleen bij medische indicatie’

Klinkt logisch, maar in de praktijk wordt de verblijfskatheter nogal eens ingezet zonder medische noodzaak, zeggen deskundigen in Nursing februari. Lees meer >>>

3. Diameter

Charrière is de maat die de buitendiameter van de katheter aangeeft (1 mm = 3 Ch). De richtlijn adviseert voor volwassenen:
Maat 10:            bij heldere urine, geen vuil, geen gruis.
Maat 12-14:       bij heldere urine, geen bezinksel, geen gruis, geen hematurie.
Maat 16:            bij enigszins troebele urine, lichte hematurie met of zonder stolsels, geen of weinig gruis, geen of weinig bezinksel.
Maat 18:            bij matig tot veel gruis, matig tot veel bezinksel. Bij hematurie met middelgrote stolsels.
Maat 20-24:       bij ernstige hematurie, als spoelen noodzakelijk is.

Hanny Cobussen: ‘In principe bepaal je de maat in overleg met de arts, maar in sommige instellingen is het een verpleegkundige afweging. Over het algemeen geldt: hoe dikker de katheter, hoe groter de kans op irritatie en pijn. Het beste is om een  katheter te gebruiken die  goed afvoert, maar de kans op letsel aan de blaashals en urethra minimaliseert. In de dagelijkse praktijk zal meestal gekozen worden voor Ch 14-16.’

Nursing-poster verblijfskatheterisatie

Download hier de poster met het beslissingsschema voor verblijfskatheterisatie en het protocol voor verwijderen van een urethrale verblijfskatheter. Lees meer >>>

4. Lengte

Als standaardlengte van de katheter voor mannen adviseert de richtlijn 41-45 centimeter. Deze lengte wordt ook geadviseerd bij vrouwelijke patiënten die klinisch obees zijn en dikke dijen hebben, bedlegerig zijn of postoperatief in een kritieke toestand verkeren. ‘De katheter voor mannen kan ook voor vrouwen gebruikt worden, maar zij vinden een kortere lengte, van 25 centimeter, doorgaans prettiger en meer comfortabel. Soms ben je echter afhankelijk van een afdeling inkoop die alleen mannelijke katheters inkoopt en dan moet je het ermee doen’, zegt Cobussen. Let op: gebruik de vrouwelijke katheterlengte niet bij mannen, omdat het opblazen van de ballon in de urethra ernstig letsel tot gevolg kan hebben.