'Morfine = de dood'

Vrijdagavond begint een collega de zorg bij een cliënt: pijnbestrijding via een pomp omdat de pleisters niet voldoende meer helpen. Mevrouw is eind 50, en ligt veel op bed. Blaascarcinoom met metastasen. De startdosis is relatief laag, 60 mg per 24 uur.

Ik kom zaterdagochtend voor het eerst bij mevrouw. Haar bed staat in de woonkamer, haar man doet de deur open. Stevig postuur, grote handen. Ik ga zitten en antwoord ‘graag’ op de vraag of ik een kopje koffie wil.
Al snel wordt duidelijk dat mevrouw baat heeft bij de morfinepomp. Ik neem bij haar de pijnanamnese af, en vraag of ze de pijn een cijfer wil geven zoals die nu is: 0 voor geen pijn tot 10 voor de ergste pijn die iemand zich voor kan stellen.

‘Ik geef de pijn nu een 5. En dat is voor mij heel dragelijk.’ Waar andere mensen bij een vijf extra pijnmedicatie willen, geeft mevrouw aan dat ze graag helder blijft en niet teveel morfine wil. De volgende ochtend vroeg zal ik terugkomen, want ze wil graag later op de ochtend naar de eerste verjaardag van haar kleinkind in dezelfde wijk.

Zondagochtend krijg ik een enthousiast verhaal te horen: bijna de hele nacht geslapen, pas om acht uur wakker. Overdag heeft mevrouw zelfs anderhalf uur in de tuin gezeten. Optimisme alom. Tot ze de vraag stelt: ‘Ben ik de enige met een morfinepomp?’ Ik leg haar uit dat ze zeker niet de enige is. Dat lucht haar zichtbaar op, en haar volgende opmerking geeft gelijk aan wat ze met haar eerste vraag bedoelde: ‘Ja, want je hoort zo vaak dat als iemand morfine krijgt, dat het dan snel is afgelopen…’

Ik stel haar gerust. ‘Sommige cliënten hebben wij al jaren in zorg met morfine via de pomp. Hoe een ziekteproces verloopt, is bij niemand goed te voorspellen. Neem elke dag zoals die komt, en probeer ervan te genieten. Nu hebben we voor u een acceptabele pijnbeheersing bereikt, en we kijken regelmatig of dat voldoende is.’

We spreken af dat we om de dag bij mevrouw terugkomen, maar dat ze kan bellen als het pijncijfer omhoog gaat. Ik zal ook de wijkverpleegkundige informeren over het weekend.

Inderdaad, mevrouw is niet de enige, zeker niet. Maar elk ziekteproces en de ziektebeleving zijn uniek. Dus wat dat betreft is mevrouw waarschijnlijk wel de enige die met een pijnscore van 5 tevreden is!