Schuimverband op stuit helpt decubitus voorkomen bij ziekenhuisopname

Bij bepaalde patiënten kan het zinvol zijn om bij ziekenhuisopname preventief siliconen schuimverband aan te brengen op de stuit, dus niet pas wanneer er al decubitus is. Dat blijkt uit recent Belgisch onderzoek.

In veel ziekenhuizen is het aanbrengen van siliconen schuimverband bij patiënten met decubitus categorie 1 een van de maatregelen om erger te voorkomen. Belgisch onderzoek¹ laat zien dat het zinvol kan zijn om bij opname van hoogrisicopatiënten (die niet mobiel zijn) direct al schuimverband aan te brengen op de stuit. Ook wanneer er nog geen signalen van decubitus zijn. Deze aanvulling op de gebruikelijke preventieve zorg vermindert het risico op decubitus op de stuit met 41%.

Kostenefficiënt

Omdat niet alle hoogrisicopatiënten decubitus ontwikkelen, zal het preventieve schuimverband in veel gevallen overbodig zijn. Toch is deze preventieve maatregel kostenefficiënt, concluderen de onderzoekers na een grondige berekening.²

Doordat minder patiënten decubitus ontwikkelen zijn de besparingen hoger dan de kosten van het materiaal en de tijd om dit aan te brengen.

Zelfs conservatieve berekeningen (waarin bijvoorbeeld de kosten van verpleging na ontslag niet worden meegeteld) vallen gunstig uit. Preventief plakken loont dus.

Aanvulling op reguliere zorg

De onderzoekers waarschuwen dat preventief plakken een vals gevoel van veiligheid kan geven. Ze onderstrepen dat het schuimverband een aanvulling moet zijn op de reguliere preventieve maatregelen zoals wisselhouding en drukverlaging, geen vervanging daarvan.

Dat was ook het geval in het onderzoek. Patiënten in de controlegroep kregen de gebruikelijke preventieve zorg. De andere patiënten kregen óók reguliere preventieve zorg, daarnaast brachten verpleegkundigen binnen 48 uur na opname schuimverbanden bij hen aan op stuit, hielen en heupen.

Verpleegkundigen inspecteerden dagelijks de huid onder de schuimverbanden. Bij tekenen van decubitus startten ze de reguliere wondzorg bij decubitus.

Minder effect op hielen en heupen

De patiënten in de schuimverbandgroep ontwikkelden significant minder vaak decubitus categorie 2 of hoger op de stuit (2,8% versus 4,8% in de controlegroep). Op de hielen en de heupen was het verschil tussen wel of geen schuimverband niet statistisch significant.

‘Dit betekent niet dat de verbanden daar preventief niet zouden werken’, licht onderzoeksleider Dimitri Beeckman toe. ‘Dat het verschil tussen controlegroep en schuimverbandgroep niet significant is komt doordat er in beide groepen weinig decubitus voorkwam. Wisselhouding en het hoger leggen van de hielen blijken hier al goed hun werk te doen.’

Daarnaast bleek dat schuimverband op de hielen een valrisico met zich meebracht. Patiënten konden niet altijd hun schoenen of pantoffels aankrijgen over het verband heen en liepen het risico om uit te glijden.

Meer over het onderzoek

Het onderzoek vond plaats in 8 Belgische ziekenhuizen. Het ging om 1633 patiënten met een verhoogd risico op decubitus (Braden-score lager dan 17). Ze hadden geen decubitus van categorie 2 of hoger, geen incontinentiegeassocieerde dermatitis (IAD) of andere huidaandoeningen die de onderzoeksresultaten zouden kunnen beïnvloeden. De onderzoekers gebruikten schuimverbanden van 2 fabrikanten. Het onderzoek werd niet gesponsord door de fabrikanten.

Noten

1 Silicone adhesive multilayer foam dressings as adjuvant prophylactic therapy to prevent hospital-acquired pressure ulcers: a pragmatic noncommercial multicentre randomized open-label parallel-group medical device trial*. Dimitri Beeckman et al., British Journal of Dermatology, 2021

2 Economische beoordeling van meerlaags siliconen schuimverband voor de preventie van doorligwonden in het ziekenhuis. Mattias Neyt et al., Federaal Kenniscentrum voor de Gezondheidszorg (KCE), 2023