'Zinloze decubitusrituelen nog weleens toegepast'

Welke rituelen worden nog steeds gebruikt in de decubituszorg?

‘Uit een enquête onder 76 verpleegkundigen werkzaam in ziekenhuis en thuiszorg blijkt dat sommige zinloze decubitusrituelen nog weleens worden toegepast, zoals schapenvachten en massage. Die schapenvacht zie je vooral nog in de thuiszorg, sommige cliënten willen daar niet vanaf en zijn ervan overtuigd dat het helpt. Ook zijn protocollen op een afdeling niet altijd duidelijk en dan grijpt vooral de oudere generatie verpleegkundigen terug op wat zij vroeger geleerd hebben op school. En het is een gebrek aan kennis. Dat is ook wel logisch, want je komt er niet altijd achter dat er nieuwe informatie beschikbaar is. Die moet je echt halen uit vernieuwde protocollen of vakbladen.’

Over welke bevinding in jullie historisch onderzoek heb je je het meest verbaasd?

‘Dat er eeuwen geleden al een en ander bekend was over decubitus. In 1777 wisten de mensen al dat decubitus ontstond door langdurig liggen. Vanaf 1845 staat in de boeken wat men eraan deed: behandelen met vette watten. In 1895 wist men dat bij het ontbreken van vetweefsel decubitus kon ontstaan, doordat de huid direct op de beenderen komt te liggen. En in 1907 werden er drie vormen onderscheiden: eczemateuze, excoriatieve en gangraeneuze decubitus.’

Dossier Wondzorg

Meer nieuws en achtergronden over wondzorg in het dossier. Lees meer >>>

Rituelen worden soms wisselend aanbevolen en afgeraden. Gaan we bepaalde rituelen nog terugzien?

‘De schapenvacht is inderdaad eerst aanbevolen, toen afgeraden, vervolgens weer aanbevolen en tot slot weer afgeraden. Dat is best verwarrend. Maar de meeste rituelen zijn zodanig afgeraden in de literatuur dat we ervanuit gaan dat we ze niet meer terugzien. Toch zijn er ook rituelen waarvan de werking nooit wetenschappelijk is onderbouwd en die daarom zijn afgewezen. Bijvoorbeeld het ijzen en föhnen. Tijdens de interviews vertelden verpleegkundigen dat ze met eigen ogen zagen dat het werkte, maar het is afgeraden omdat het niet evidence based was. Misschien verandert het advies als hier meer onderzoek naar wordt gedaan.’