Vrouwen minder vaak depressief door optimisme-gen

Dat blijkt uit onderzoek waarop Liane Klok op donderdag 15 december aan het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) promoveert. Het promotieonderzoek toont aan hoe het stresshormoon cortisol niet alleen depressie kan veroorzaken, maar ook de sleutel biedt tot bescherming.

Cortisol
Het hormoon cortisol brengt zijn effecten onder andere tot stand door te binden aan de mineralocorticoïd receptor (MR) in de hersenen. Van deze MR zijn drie veelvoorkomende genetische varianten geïdentificeerd. Promovenda Liane Klok ontdekte dat vrouwen met een bepaalde variant optimistischer zijn.

Personalized medicine
‘In een vervolgstudie zagen we dat vrouwen met deze MR-genvariant minder gedachten van hopeloosheid hebben, wat samenhangt met een kleinere kans op depressiviteit’, vertelt Liane Klok van het LUMC. Zij ontdekte bovendien dat mensen met verschillende varianten van het MR-gen verschillend reageren op veelgebruikte antidepressiva. Dit biedt volgens de promovenda mogelijkheden voor personalized medicine, een behandeling die gekozen wordt op grond van iemands erfelijke factoren.

Geslachtshormonen
Alleen bij vrouwen jonger dan 51 jaar was er een verband tussen het type MR en de kans op depressiviteit. Boven de 51 jaar was er geen verschil tussen mannen en vrouwen. Dat verschil komt waarschijnlijk door de werking van vrouwelijke geslachtshormonen, die de expressie van MR beïnvloeden en ook aan MR kunnen binden. ‘Het feit dat depressies bij vrouwen veel vaker voorkomen dan bij mannen, heeft mogelijk met de effecten van oestrogeen en progesteron op deze receptor te maken’, zegt Klok.

Doorbraak
Promotor Ron de Kloet noemt de resultaten een doorbraak in depressieonderzoek. ‘We hadden eerder aanwijzingen gekregen dat zowel de hersen-MR als de nauwverwante glucocorticoïd-receptor van belang zijn voor aanpassing aan stressvolle situaties. Dat deze optimisme-genvariant meer van de receptor aanmaakt betekent dat we op de goede weg zijn.’ De resultaten worden deze week gepubliceerd in Translational Psychiatry en zijn de basis voor een spin-off bedrijf onder leiding van co-promotor Roel de Rijk.

Auteur: TvZ – Annelies Vermeulen

Bron: LUMC