Een teamgerichte benadering van seksualiteit en intimiteit

Voorop staat een persoonsgerichte communicatiestijl bij het signaleren van vragen en problemen op het gebied van seksualiteit / intimiteit. Echter niet iedere hulpverlener is hier even bedreven in en/of voelt zich hierbij op zijn gemak. Ook praktisch gezien is er niet altijd ruimte voor een verdergaand gesprek, bijvoorbeeld door tijdgebrek of omdat er dringende andere prioriteiten zijn. Hilde de Vocht pleit daarom voor een integrale teambenadering. Dit houdt in dat er binnen een team van zorgverleners er teamleden zijn die de vragen en problemen signaleren, de zogenoemde ‘spotters’. Daarnaast zijn een aantal teamleden bekwaam in het bespreken en begeleiden van vragen en problemen op het gebied van seksualiteit en intimiteit: de ‘skilled companions’. De spotters kunnen doorverwijzen naar  een ‘skilled companion’. Om te beginnen moet het team natuurlijk vaststellen wat hun aanpak is voor het signaleren van en begeleiden bij kwesties rondom seksualiteit.

Signaleren

Een spotter ofwel signaleerder moet in ieder geval zorgen voor een uitnodigende communicatieve context. Dit bereikt hij met een persoonsgerichte benadering met aandacht voor seksualiteit en intimiteit. De minimale eisen voor een persoonsgerichte benadering  zal voor velen voor de hand liggen:

• Handen schudden en oogcontact maken terwijl je de naam van de patiënt noemt.
• Vraag hoe het gaat met de patiënt (of het paar).
• Luister naar het antwoord op deze vraag.
• Reageer met een authentiek/welgemeend antwoord (ik ben blijk dat te horen / wat vind ik dat vervelend voor u) en ga geleidelijk over naar de het verpleegkundig / medisch consult.

De minimale eisen als het gaat om het signaleren van vragen rondom seksualiteit en intimiteit zijn:

• Voor de behandeling: noem de mogelijke effecten van de behandeling op de seksualiteit.
• Tijdens de behandeling: check op bijwerkingen op de seksualiteit en schrijf een behandeling voor als deze er is.
• Sta open voor vragen over privé-zaken en erken het belang van seksualiteit en intimiteit voor patiënt en partner.
• Verwijs naar een ‘skilled companion’ wanneer dit nodig is waarbij je duidelijk maakt dat je dit doet om optimale zorg te kunnen bieden als het gaat om deze belangrijke aspecten.

Uiteraard moet de zorgverlener hierbij rekening houden met de culturele achtergrond van de patiënten en hun partners.

Skilled companions

Skilled companions zijn (gespecialiseerd) verpleegkundigen die patiënten begeleiden bij problemen op seksueel gebied die gerelateerd zijn aan de behandeling. Het gaat dan om het seksuele zelfbeeld, seksueel functioneren en seksuele relaties. Hierbij is ook een persoonsgerichte benadering het uitgangspunt: deze verpleegkundigen moeten een vertrouwensrelatie met de patiënt en de partner kunnen opbouwen. Zij volgen scholing over de relatie tussen kanker en seksualiteit en training om hun communicatieve vaardigheden te optimaliseren. Zij kunnen bijvoorbeeld het BLISS communicatiemodel toepassen. BLISS staat voor:
B: Bring up the topic in an appropriate way

LI: Listen actively to the Individual experience

S: Support the individual

S: Stimulate communication between partners

S: Supply personalized advice and information; where necessary, refer to a specialized professional

Meer lezen: Proefschrift Hilde de Vocht. Seksualiteit en intimiteit in de oncologische en palliatieve zorg in Nederland:
een hermeneutisch onderzoek.