1 Vermijd onnodig katheteriseren, spoelen en reinigen
‘Om urineweginfecties te voorkomen moet je allereerst onnodige katheterisatie vermijden’, benadrukt Dumitrescu.* ‘Dus ga alleen over tot een verblijfskatheter als er geen alternatieven zijn, zoals intermitterend katheteriseren. Verder moet je twee zaken vermijden: systematisch de blaas spoelen en systematisch reinigen met chloorhexidine. Huisartsen willen dit nog wel eens voorschrijven, maar doe dat alleen op indicatie en niet systematisch. Ten slotte houd je natuurlijk rekening met algemene principes als: de juiste diameter kiezen, liefst een siliconenkatheter gebruiken, zo min mogelijk ontkoppelen, geen tractie op de katheter, knikken in de leiding voorkomen.
Lees ook waarom twee maal daags de uitwendige genitaliën verzorgen overbodig is.
2 Licht patiënten extra goed voor
‘In de thuiszorg heb je, meer dan in het ziekenhuis nog, te maken met gedrag van cliënten,’ weet Dumitrescu uit ervaring. ‘Ik had eens een cliënt die zijn katheterzak overal achter zich aan sleepte over de grond. De sonde was daardoor altijd aangespannen, wat de blaas en urinebuis kan beschadigen, waardoor bacteriën meer kans maken. En een collega maakte mee dat een cliënt de katheterzak ’s nachts in een emmer legde onder het bed, omdat hij bang was dat de zak zou ontploffen. Daarom moet je in de thuisverpleging nog extra aandacht besteden aan voorlichting en educatie.
3 Verklein het infectierisico bij aan- en afkoppelen
Een schrijnende zaak is dat verzekeraars niet altijd de benodigde materialen vergoeden, en dat cliënten een week met één nachtzak en dagzak moeten doen. Het af- en aankoppelen verhoogt het risico op infecties en is absoluut een ongewenste situatie als het aan Molenaar** ligt. ‘Maar helaas is dit wel de praktijk. Je kunt een aantal dingen doen om toch het infectierisico te verminderen bij het spoelen en aankoppelen. Meestal kun je niet anders dan de zak aan de wastafel vullen, maar laat hem in ieder geval leeglopen in het toilet. Zet ook geen materialen zoals een doos handschoenen op de wastafel in verband met spatten. Desinfecteer het aansluitpunt voordat je de zak weer aankoppelt, met een desinfectans met CE-markering dat door de fabrikant wordt voorgeschreven of met alcohol 70 procent.’
Doe ook de Kennisquiz Urineweginfecties
*Irina Dumitrescu is verpleegkundig stafmedewerker bij het Wit-Gele Kruis van Vlaanderen en voorzitter van de werkgroep Infectiepreventie in de Thuiszorg van het NVKVV
**Peter Molenaar is deskundige infectiepreventie bij het Nederlandse Landelijk Centrum Hygiëne en Veiligheid (LCHV)
Ik wil graag reageren hierop, omdat ik in de thuiszorg werk en bij onze organisatie is er wel degelijk een protocol en wordt er ook les gegeven in infectiepreventie.
Wij werken met Vilans protocollen en wij houden de laatste ontwikkelingen bij.