250.000 euro voor onderzoek naar behoud verpleegkundigen

Oud-verpleegkundige Jasperina Brouwer kreeg een Veni-subsidie van 250.000 euro voor onderzoek naar waarom verpleegkundigen in de zorg blijven en welke rol sociale netwerken daarbij spelen.

Jasperina Brouwer is universitair docent aan de Rijksuniversiteit Groningen en was werkzaam als kinderverpleegkundige. Samen met Yvonne ten Hoeve en Saskia Kunnen deed ze eerder onderzoek waaruit bleek hoe onmisbaar de steun van collega’s is voor beginnende verpleegkundigen. Nu ontving ze een Veni-subsidie: een subsidie van €250.000 die de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) jaarlijks toekent aan talentvolle onderzoekers.

Gefeliciteerd met de Veni! Waarom is jouw onderzoek van belang voor verpleegkundigen?

Brouwer: ‘Mijn onderzoek richt zich op professionele betrokkenheid. Onderdeel daarvan is affectieve betrokkenheid: dat je een goed gevoel hebt bij je werk en je taken met energie kunt uitvoeren. We weten uit ons eerdere onderzoek dat voor verpleegkundigen de relatie met collega’s daarvoor een belangrijke factor is, net als ontwikkelmogelijkheden en zeggenschap in je werk.

Een hecht team waarin collega’s bij elkaar terecht kunnen lijkt ideaal. Wat maakt een team hecht en welk effect heeft dat op het behoud van collega’s? Dat zijn enkele vragen die ik in dit onderzoek wil beantwoorden.

En ook: stel dat 2 verpleegkundigen waar collega’s veel van leren en steun van krijgen allebei vertrekken, valt zo’n team dan uit elkaar of staan anderen op? En wat kenmerkt centrale figuren in een team? Dat zijn niet altijd leidinggevenden, maar kunnen ook informele leiders zijn.’

De coronacrisis geeft misschien nieuwe onderzoeksvragen?

‘Ja, want sommige teams zijn uit elkaar gehaald en verpleegkundigen zijn in nieuwe teams geplaatst. Wat het met de betrokkenheid doet als je nog maar een paar vertrouwde collega’s om je heen hebt is zeker een belangrijke vraag.

In de coronacrisis zetten veel zorgverleners zich niet alleen in vanwege die affectieve betrokkenheid, maar ook omdat ze niet willen afhaken omdat de nood zo hoog is. Dat is normatieve betrokkenheid. Ook daar wil ik me op richten.’

Hoe ziet het onderzoek eruit?

‘Ik breng het sociale netwerk van verpleegkundigen in kaart, van collega’s tot familie en vrienden. Op 3 momenten laat ik teams van verpleegkundigen daarvoor een vragenlijst invullen.

Ik verzamel bewust antwoorden van teams en niet alleen van individuele verpleegkundigen. Als in een team vrijwel iedere verpleegkundige aangeeft dat ze graag met collega’s samenwerkt, kan het team hecht lijken. En een teamleider kan dan denken: mooi, met de relatie tussen collega’s onderling zit het wel goed. Maar mogelijk denkt 1 verpleegkundige daar heel anders over, en overweegt zij daarom te vertrekken.

Door op 3 momenten antwoorden te verzamelen wordt zichtbaar hoe netwerken in teams veranderen: als 1 verpleegkundige die voor veel collega’s een steun is, ontevreden is, hoe verspreidt dat gevoel zich dan over een team? Ook maakt dit netwerkonderzoek duidelijk van wie individuele verpleegkundigen graag leren: stappen beginnende verpleegkundigen misschien eerder af op collega’s die ook net beginnen?

Daarnaast vraag ik verpleegkundigen in een dagboek-app naar hun belangrijkste werkgerelateerde ervaring die ze die afgelopen week hebben meegemaakt, positief of negatief. En van wie ze daarbij steun hebben gehad en, als ze geen steun hebben gehad, van wie ze dat graag hadden willen hebben. Dat kan een collega zijn of een familielid of goede vriend.

Ook wil ik graag verpleegkundigen interviewen over hoe zij gesteund willen worden in een team. En of ze overwegen de zorg te verlaten, en zo ja waarom dan.’

Zorginstellingen krijgen informatie over behoud van personeel, wat kunnen verpleegkundigen concreet leren van jouw onderzoek?

‘Ik hoop op lessen waarmee verpleegkundigen elkaar constructiever feedback kunnen geven. Een ander doel is dat zij zich bewuster worden van hun netwerk, zodat ze beter in staat zijn om praktische of emotionele hulp te vragen.’

Wanneer verwacht je de onderzoeksresultaten?

‘Hopelijk in 2023, maar ook de voortgang van dit onderzoek hangt natuurlijk af van corona. Ik begrijp uiteraard heel goed waar de prioriteit van de verpleegkundigen ligt. Tegelijk: degenen die het best kunnen aangeven hoe we verpleegkundigen kunnen behouden zijn de verpleegkundigen zelf. Daarom hoop ik dat nog veel meer verpleegkundigen uit de verschillende sectoren zich aanmelden.’

Ben je geïnteresseerd in dit onderzoek? Mail Jasperina Brouwer