Ieder mens heeft recht op vrijheid, gerechtigheid en vrede. Ook het recht op gezondheidszorg en onderwijs worden als mensenrecht erkend. Daar waar vrijheid heerst kan menselijke waardigheid tot stand komen. Daar waar vrede ontbreekt wordt elke vorm van menselijke waardigheid ontnomen. Ik doe hierbij de oproep om de petitie van de EAPC te ondertekenen voor het opnemen van het recht op palliatieve zorg voor alle mensen.
In de documentaire ‘How to die in Oregon’ uitgezonden door HUMAN doc op 23 januari worden de levens van enkele terminale zieken vanaf het moment dat zij overwegen of – en wanneer – zij hun leven met behulp van euthanasie zullen beëindigen. De ‘Death with Dignity Act’ (1994) legaliseert in de staat Oregon (VS) zelfdoding met hulp van een arts. Dat betekent dat iedereen die minder dan zes maanden heeft te leven een dodelijke dosis medicijnen kan verkrijgen om zijn of haar leven te beëindigen.
Na palliatieve chemotherapie besluit de 54-jarige Cody Curtis haar leven zelf te beëindigen met door haar arts voorgeschreven medicatie als zij de regie over haar leven verliest, en de pijn en uitputting als onwaardig ervaart. De maanden voorafgaande aan haar zelfdoding maakt zij een palliatief traject door waarbij effectieve behandeling van pijn, en vochtophoping in de buik (ascites) ruimte bieden voor kwaliteit van leven en innerlijke rust.
Cody en de andere zieken in de documentaire hebben de medicatie voor het uitvoeren van de euthanasie in huis, waardoor zij weten dat zij zelf bepalen of en wanneer zij tot zelfdoding kunnen overgaan. De terminaal zieken in de documentaire maken zichtbaar hoe zij in de laatste maanden van hun leven de regie over hun levenseinde behouden.
De burgeroorlog in Mali gaat gepaard met extreem geweld tegen de onschuldige bevolking. De televisie brengt de gruwelijke beelden van verminking, verkrachting en moord in onze huiskamers. Mali was een van de landen in de Sahel die in de jaren ’60 en ’70 van de vorige eeuw getroffen werden door droogte en hongersnood. Ik werkte er als vrijwilliger in de noodhulp aan de hongerende en stervende bevolking. Die ervaring met lijden en sterven is bepalend geweest voor mijn latere beroepskeuze in de palliatieve zorg. Mensen die te maken hebben met hongersnood en oorlogsgeweld wordt de regie over de kwaliteit van hun leven en sterven ontnomen. Nu sta ik machteloos bij de beelden van de kinderen en kleinkinderen van de mensen die ik vroeger mocht helpen.
De beelden van sterven in Oregon en sterven in Mali verwarren en verontrusten me. Alle mensen hebben recht op een waardig sterven, ‘die with dignity’. De ‘Universele Verklaring van de Rechten van de Mens’ (UVRM, Verenigde Naties, 1947) omvat 30 artikelen waarin recht op vrijheid, gerechtigheid en vrede zijn vastgelegd. Maar er is meer nodig. Het recht van ‘to die in dignity’ vereist vooral de beschikbaarheid van goede palliatieve zorg voor alle mensen met een levenbedreigende aandoening en, naar mijn mening, de vrijheid om het levenseinde in eigen regie te kunnen houden. Daarmee bedoel ik dat euthanasie een integraal onderdeel kan, maar niet moet zijn van goede palliatieve zorg.
In de UVRM is het recht op palliatieve zorg nog niet opgenomen. De European Association for Palliatieve Care (EAPC) heeft onlangs een oproep doen uitgaan om hierin verandering te brengen door het opstellen van een handvest (Prague Charter), waarin het overheden oproept om lijden te verzachten en palliatieve zorg te erkennen als mensenrecht. Het handvest spreekt zich niet uit over het legaliseren van euthanasie of hulp bij zelfdoding.
Je kunt de petitie met het ‘Praags Handvest’ (Prague Charter) ondertekenen op de website van de EAPC. Samen kunnen we ervoor zorgen dat waardig sterven voor alle mensen iets dichterbij komt. Voor mensen als Cody en wellicht ooit de slachtoffers in Mali en elders na de oorlog. Leven in vrede en sterven in vrede.
Paul Vogelaar is verpleegkundig expert palliatieve zorg en pijnverpleegkunde, en werkt als zzp’er in terminale zorg en onderwijs
www.luxnova.nl
Meer Nursing
Richtlijnen en protocollen
Op deze pagina proberen we de laatste richtlijnen voor je bij te houden. Heb je een tip? Mail marloes.oelen@reedbusiness.nl
Ga naar de pagina verpleegkundige richtlijnen en protocollen
Nursing experts
Collega’s die weten waar ze het over hebben, die de diepte ingaan. Paul en Henri zijn ieder op hun eigen vakgebied experts. Iedere zes weken plaatsen zij een nieuwe vakinhoudelijke blog over hun werk. Zo blijf je bij!
Ga naar de Nursing Experts
Leren en loopbaan
In de sectie Leren en Loopbaan lees je de leukste artikelen over je carrière, salaris, onderhandelen werken in de nacht en agressie.
Lees meer.
Geef je reactie
Om te kunnen reageren moet je inlogd zijn. Inloggen Ik heb nog geen account