E-health levert niet alle voordelen op waar mensen op hopen. Patiënten voelen vaak nog steeds een drempel om dingen aan te kaarten, en verpleegkundigen kunnen het lastig vinden dat alles wat ze aan de patiënt schrijven zichtbaar is voor medisch specialisten.
Dit blijkt uit promotieonderzoek van bedrijfskundige Laura Visser aan de Radboud Universiteit in Nijmegen. Zij onderzocht de werking van een pilot voor zogeheten online communities van Parkinsonpatiënten. E-Health is een populair woord geworden in de zorg: patiënten hoeven hierbij thuis achter de computer alleen in te loggen op een internetplatform en kunnen gelijk een vraag stellen aan hun dokter, of overleggen met hun fysiotherapeut. Een afspraak maken is hiermee niet nodig. Maar volgens Visser maakt E-health niet helemaal waar wat beoogd wordt: ‘De patiënten die ik tijdens mijn onderzoek heb geïnterviewd, gaven aan een drempel te voelen om een vraag te stellen via het internetplatform. Normaal bellen ze naar het ziekenhuis en krijgen ze een secretaresse aan de telefoon, die kan inschatten of een vraag direct voorgelegd moet worden aan de medisch specialist, of dat het kan wachten tot de eerstvolgende afspraak. Nu moeten zij zelf die afweging maken, en dan denken ze algauw dat ze de specialist tot last zijn, of als klager gezien worden. Daardoor zullen ze bepaalde vragen niet stellen. Terwijl het juist de bedoeling is dat E-health drempelverlagend werkt,’ vertelt zij in een interview met TvZ, vakblad voor verpleegkundigen. Daarnaast gaf de onderzochte patiëntengroep aan een druk te voelen om het dagboekdeel in te vullen in het systeem. ‘Ze gingen zich tegen de medici verontschuldigen dat ze hun dagboek niet bij hadden gehouden. Maar dat hoeft niet per se dagelijks. Het is de bedoeling dat de patiënt zich gesteund voelt door de E-health, niet op de vingers gekeken.’
Dubbelrol verpleegkundigen
De ondervraagde verpleegkundigen waren overwegend positief over de E-health, alhoewel ze zich wel heel bewust waren van meelezende collega’s, zoals de medisch specialist. Visser: ‘Een verpleegkundige vertelde me dat haar patiënt liever had dat ze haar tutoyeerde, maar omdat de informatie op het platform voor alle medici zichtbaar is –en dus ook voor de medisch specialist waarmee ze samenwerkte- wilde ze alles zo professioneel mogelijk opschrijven, en gebruikte ze dus andere taal dan wanneer ze een-op-een contact heeft met de patiënt.’ De dubbelrol die verpleegkundigen vervullen: enerzijds de professionele relatie met de arts, en anderzijds het warme contact met de patiënt, kan volgens Visser lastig zijn voor verpleegkundigen die werken met E-health: ‘Ook het feit dat het vastgelegd wordt, maakt het dat de verpleegkundigen eerder professionele en afstandelijkere taal gaan gebruiken.’
Alleen voordelen voor mondige patiënt
Toch bemerkte Visser tijdens haar onderzoek ook voordelen van de E-health: ‘Als een patiënt bijvoorbeeld een verpleegkundige had gesproken over de stand van zaken omtrent de ziekte, en hierover schreef op het internetplatform, kan de verpleegkundige meteen lezen of de informatie helder is overgekomen, of dat ze misschien nog moet bijsturen. Daarnaast is E-health een goede manier om de verschillende disciplines op de hoogte te houden van wat iedereen doet met de patiënt.’ Qua verbeterpunten betoogt Visser dat er écht goed naar de patiënt gekeken moet worden: ‘Het blijkt dat vooral de mondige patiënten baat hebben van E-health, en dat de producten ook met hen getest zijn. Terwijl juist die kwetsbare groep patiënten –die enorm veel baat kunnen hebben bij E-health- zo groot is, en gemist wordt wanneer je niet kijkt naar hun behoeften. Wanneer er nieuwe E-health ontwikkeld wordt, is het belangrijk om dit met hen te testen, zodat je kunt zien waar de knelpunten zitten.’
Weinig onderzoek naar E-health
Het onderzoek van Visser is een van de weinige wetenschappelijke onderzoeken naar de effecten van E-health. Hoogleraar E-health van het Leids Universitair Medisch Centrum Niels Chavannes gaf eerder al aan dat er ‘bedroevend weinig onderzoek’ is gedaan naar de resultaten van E-health: ‘Laten we eerst de gevolgen van de digitale innovaties in kaart brengen, voordat we in het wilde weg investeren en het in de praktijk mogelijk tegenvalt.’
Geef je reactie
Om te kunnen reageren moet je inlogd zijn. Inloggen Ik heb nog geen account