Cliënt slecht geïnformeerd over euthanasie bij dementie

Artsen verlenen alleen euthanasie als een patiënt de wens kan bevestigen. Anders is euthanasie onverantwoord, stelt artsenfederatie KNMG. Als een patiënt niet kan communiceren, kan een SCEN-arts niet bepalen of aan alle zorgvuldigheidseisen is voldaan. Levensbeëindiging is dan, ook met een schriftelijke wilsverklaring, onverantwoord. Dit standpunt verwoordt KNMG in een uitzending van Zembla over euthanasie bij gevorderde dementie.

Ondragelijk lijden

Een patiënt moet tot het moment van uitvoering van euthanasie de wens om te sterven op enige manier in woord of gebaar duidelijk kunnen maken aan de SCEN-arts. Alleen dan is euthanasie professioneel te verantwoorden. Bij gevorderde dementerenden is dit moeilijker vast te stellen. De medisch-professionele norm is op dit punt strenger dan de wet. Lode Wigersma, directeur beleid KNMG, in Zembla: ‘De reden is eenvoudig: dokters zijn er om lijden te verlichten. Als je als arts niet meer kunt verifiëren of iemand op dat moment ondraaglijk lijden ervaart, kan je niet overgaan tot euthanasie.’

Lichaamstaal

Communicatie mag ook non-verbaal zijn, via klanken, gebaren of lichaamstaal, maar deze moet er dus wél zijn. Een schriftelijke wilsverklaring alleen is niet voldoende. Wigersma: ‘Denk bijvoorbeeld aan een dement iemand met een wilsverklaring, die niet (meer) om de dood vraagt. Moet diens eerdere wens dan maar worden uitgevoerd? Je wilt toch weten of iemand er nog achter staat.’

Tijdig in gesprek

Het is dan heel belangrijk dat artsen met patiënten en hun naasten op tijd en herhaaldelijk in gesprek gaan als deze situatie zich voordoet. Wat is de wens van de patiënt, hoe staat de arts hierin, wat zijn mogelijkheden en grenzen, wat betekent een schriftelijke wilsverklaring? ‘Het schriftelijke euthanasieverzoek geeft niet de absolute doorslag, maar heeft in zulke situaties wel grote waarde als richtsnoer en aanknopingspunt,’ aldus Wigersma.

Niet mee eens 

Els Borst, voormalig minister van Volksgezondheid en lid van de KNMG, is het niet eens met de stelling van de KNMG. Ze wijst op een apart wetsartikel dat een wilsverklaring over euthanasie bij dementie gelijkwaardig stelt aan een mondeling verzoek. ‘Het is echt de bedoeling geweest van de wetgever om ook mensen met dementie een waardig levenseinde te geven’, zegt ze in Zembla.

Leven preventief beëindigen

Ook verpleeghuisarts Bert Keijzer vindt dat je iemand niet kunt doden als diegene niet meer weet wat er aan de hand is. Maar de zelfgekozen dood is mogelijk bij dementie: ‘In het begin van dementie is euthanasie mogelijk. Dan weet je wat je overkomt, je bent wilsbekwaam’, zegt Keijzer. ‘Als je niet wilt dementeren, moet je preventief, als het nog redelijk gaat, je leven beëindigen.’

Bron: Zembla, KNMG

Bekijk hier  de aflevering van Zembla