‘Van mij hoeft het niet meer’, is een veel gehoorde uitspraak van oudere patiënten. Maar gaat het dan om zingeving, eenzaamheid of is het echt een suïcidale uiting? Volgens de-escalatietrainer Barbara Stringer moet je het gewoon bespreekbaar maken.
Als leerling-verpleegkundige kreeg Barbara Stringer in eerste drie weken van haar loopbaan drie keer te maken met suïcide(pogingen). ‘Ik dacht: als dit het vak is… Maar ik besefte ook: we doen mensen dus tekort. Toen ik hoorde dat een jongere van 21 zichzelf van het leven had benomen en dat dit zijn ‘eigen keuze’ was geweest, voelde ik me machteloos en schaamde ik me voor de schraalheid van het contact. Ik vroeg me af of we vanuit de hulpverlening wel genoeg hadden gedaan om naar het onderliggende leed te kijken. Dat was voor mij de drijfveer om met dit onderwerp aan de slag te gaan.’ Na haar studie verplegingswetenschappen promoveerde Stringer op suïcidaal gedrag bij complexe patiënten. Ze is nu werkzaam als coördinator bij het Centrum voor Consultatie en Expertise voor ernstig probleemgedrag bij mensen met een stoornis of blijvende beperking. En ze werkt als trainer bij stichting 113 Zelfmoordpreventie.
Suïcidale gedachten
Het kan een terloopse opmerking zijn als je net die oudere patiënte helpt om haar steunkousen aan te trekken. ‘Nou, geef mij maar een spuitje. Wat moet ik met weer een nieuwe dag?’ Barbara Stringer: ‘Veel mensen worstelen weleens met gedachten over zelfmoord, maar bij patiënten met psychische of psychiatrische problematiek is het risico wel groter dat zij het ook daadwerkelijk doen. En bij ouderen is dat risico nog groter, omdat het ook bij de levensfase hoort: mensen voelen zich soms levensmoe. Het onderscheid tussen suïcidaliteit en zinsgevingsvraagstukken is lastig te maken.’
Gevoel uitspreken
Volgens Stringer merken verpleegkundigen de signalen wel op maar weten ze niet goed hoe ze die bespreekbaar moeten maken. ‘Als verpleegkundige of verzorgende ben je een soort poortwachter en die heeft een belangrijke signaalfunctie.’ Ze geeft een voorbeeld. ‘Stel dat het je opvalt dat meneer zich minder goed verzorgt en zoiets zegt als: “Ach, wat heeft het nog voor zin.” Vraag dan eens door wat hij precies bedoelt. Heeft het leven geen zin meer voor hem? Of heeft hij het gevoel dat hij niet meer van waarde is voor zijn omgeving, of dat zijn partner ‘beter af is zonder hem’? Volgens haar kan het doorbreken van het isolement waar iemand (vaak) in zit, al een groot verschil maken. ‘Het gevoel uitspreken naar iemands naaste, kan al zoveel lucht geven dat iemand weer heel anders naar het leven gaat kijken.’
Gesprekstechnieken
Zo zijn er meer do’s en dont’s bij suïcidaal gedrag. Barbara Stringer zal deze en de gesprekstechnieken bespreken tijdens het congres Omgaan met complex gedrag in de ouderenzorg. Het congres op 13 november is uitverkocht, maar wordt herhaald op 12 maart 2019 in het Van der Valk in Veenendaal. Hiervoor zijn nog wel plaatsen beschikbaar.
Geef je reactie
Om te kunnen reageren moet je inlogd zijn. Inloggen Ik heb nog geen account