Collega’s die over je roddelen, je negeren en buitensluiten tot aan leidinggevenden die je kleineren, onredelijk bekritiseren, onder druk zetten of bang maken. Pesten en intimidatie komt helaas veel voor in de verpleging. Wat doe je als het je zelf overkomt?
Verderop in het artikel vind je 9 tips om pestgedrag en intimidatie door collega’s een halt toe te roepen.
We beginnen met het verhaal van senior verpleegkundige Karin. Zij is senior verpleegkundige in een verpleeghuis waar de zorg steeds complexer wordt en de komst van hbo-opgeleide verpleegkundigen met argusogen wordt bekeken door collega’s met een andere opleiding.
‘Ik moest me steeds bewijzen’
‘Als nieuwe collega werd ik meteen aan alle kanten uitgetest. Mijn collega’s voerden handelingen anders uit dan ik ze die had uitgelegd en dan zeiden ze tegen de arts dat ik dat zo wilde. Ze passeerden mij voor advies en gingen direct naar de arts, terwijl dat niet de bedoeling was.
Tijdens overleg werd ik genegeerd. Als ik daar dan wat van zei, lieten ze merken dat mijn mening er niet toe deed. De houding was: belachelijk dat hier senior verpleegkundigen werken, die hebben we helemaal niet nodig. Jullie zijn toch niet beter dan wij.
Ik moest voortdurend bewijzen dat ik er als verpleegkundige niet ben om anderen naar beneden te halen, maar juist ter ondersteuning om te kijken hoe je iets samen kunt verbeteren en er kunt zijn voor de cliënten. Ik begrijp dat als je nieuw bent, je eerst even moet aftasten. En roddelen is mensen altijd een beetje eigen. Je hoopt dat iedereen nadenkt bij wat hij zegt, maar dat is niet altijd zo.
Gesprek met collega’s
Ik wist intuïtief dat als iemand één keer over je grens gaat, met wat het ook is, het alleen maar erger kan worden. Ik ben al vrij snel met de collega’s gaan praten, 1 op 1 , soms met de manager erbij.
Ik zei: ‘Wat jij doet raakt mij, ik heb liever dat je gewoon je gevoel uitspreekt en liever ook werk ik op een andere manier samen.’ De ene collega reageerde daar goed op. De ander was zich niet heel bewust van haar houding en anderen hadden wat meer gesprekken met de manager nodig om uit te leggen waar het mis ging in de professionele houding.
Een tijd lang ging ik met minder plezier naar mijn werk en overwoog ik om naar andere vacatures te kijken. Gelukkig had ik een goede manager. Zij begreep mij en zag mijn worsteling. Ze gaf me advies en dan kon ik weer even verder. Ik kon haar ’s avonds bellen als ik wilde, er was echt aandacht voor. Ik kon ook coaching krijgen. Geleidelijk aan ging het beter, de collega’s gingen begrijpen dat ik geen bedreiging vormde.
9 tips tegen pesten en intimidatie door collega’s
Tip 1: Vertrouw op je intuïtie
Collega’s slaan je over bij het koffierondje en houden informatie voor je achter. Een leidinggevende geeft je zinloze taken te doen of roostert je opvallend vaak in op ongunstige diensten. Het gebeurt vaak zo subtiel, dat je aan jezelf gaat twijfelen. Maar als het je een onprettig gevoel geeft, dan klopt dat ook. Vertrouw op je intuïtie.
Tip 2: Kom in actie
Het begint met een onschuldig grapje, wat plagerij. En misschien is het dat ook voor jouw collega. Maar voelt het niet goed, kom dan meteen in actie: ‘Hoe je dit zegt, raakt me… als je iets aan me kwijt wilt, kun je me dat zeggen.’ Zo haal je meteen de angel eruit.
Tip 3: Geef je grenzen aan
Als iemand tegen je tekeergaat en het word je echt te gortig, dan mag je best van je afbijten en duidelijk maken dat het voor jou klaar is. Soms houdt de dader op, maar soms ook niet.
Tip 4: Praat met de dader
Zoek een rustig moment om met de dader te praten. Beschrijf nuchter wat de collega doet: ‘Je hing net te ver over me heen’, ‘je schreeuwde tegen mij’ of ‘het valt me op dat…’ en ook hier geldt: hou het bij je gevoel: ‘dat vind ik niet prettig… je gaat over mijn grenzen heen.’
Tip 5: Zoek steun
Vind je het te moeilijk om met de dader te praten of zijn er meerdere van, zoek dan steun bij collega’s die niet meedoen met het overschrijdende gedrag en bij wie je je veilig voelt. Vraag of ze je willen helpen als ze zien dat je gepest wordt.
Tip 6: Oefen in assertief zijn
Durf je je collega’s er niet in te betrekken, praat dan met anderen -familie en/of vrienden- over het pest- of intimidatiegedrag. Hoe zouden zij het oplossen? Oefen met hen hoe je de collega(’s) aanspreekt op hun gedrag of hoe je je grenzen stelt als er een incident gebeurt.
Tip 6: Laat het er niet bij zitten
Stopt je collega niet en ontkent zij de pesterijen of intimidatie, leg dan een dossier aan waarin je alle incidenten vastlegt. Noteer datum, wat er gebeurde, wie erbij waren, bij wie je hulp zocht en de eventuele getuigen. Zo sta je sterker in je schoenen.
Tip 7: Kaart het aan bij je leidinggevende
Meld pestgedrag bij je leidinggevende. Geen teken van zwakte, maar een manier om je grenzen te stellen en voor jezelf op te komen. Een leidinggevende is verantwoordelijk voor het functioneren van de afdeling. Daar hoort ook de houding en het gedrag van je collega’s bij. Zij kan al of niet met jou samen de collega’s aanspreken op hun gedrag en de verantwoordelijkheid die ook zij hebben voor een veilige en prettige werksfeer.
Tip 8: Is het de leidinggevende? Neem stappen
Is het juist de leidinggevende die pest of intimideert, zoek het dan een managementlaag hoger of stap naar de vertrouwenspersoon of HR. Zij zijn verplicht jouw klacht serieus te nemen en samen met jou kijken naar wat er moet gebeuren om het pesten, intimideren en ook discrimineren en seksueel grensoverschrijdend gedrag te laten stoppen.
Uiteindelijk is de werkgever verplicht te zorgen voor een sociaal veilige werkomgeving. De plicht vloeit voort uit Arbowetgeving.
Tip 9: Het belangrijkste
Blijf er niet mee rondlopen. Grensoverschrijdend gedrag mag je nooit accepteren
Aankaarten
Als ik nu zie dat een collega wordt gepest, kaart ik het aan. Als het overduidelijk is, spreek ik meteen de collega aan die dit doet. En anders probeer ik tussendoor met degene die het overkomt op laagdrempelige manier, door even iets te benoemen, te stimuleren het gesprek aan te gaan. Eventueel met mij erbij of met de manager. Ik heb dit echt moeten leren, maar ik sta steviger in mijn schoenen dan toen ik net begon
Ook heb ik mezelf aangeleerd niet van alles een probleem te maken. Als iemand heel subtiel te werk gaat of achter mijn rug roddelt, kom je niet tot een gesprek. Als ik het niet hoor, dan doe ik er niks mee. Pas als ik er echt zelf last van heb, ga ik het gesprek aan.’
Bronnen
https://www.stoppestennu.nl/7-tips-om-pesten-op-het-werk-te-stoppen https://www.cnv.nl/themas/veilig-en-gezond-werken/intimidatie-op-het-werk/