Zo zorg je dat ziekenhuispatiënten beter slapen

Recent bleek dat patiënten in het ziekenhuis maar liefst anderhalf uur korter slapen dan thuis. Met simpele interventies kun je patiënten helpen om beter en langer te slapen.

Slecht inslapen, vaker ’s nachts wakker worden en al vroeg weer gewekt voor controles: slapen in het ziekenhuis is zo makkelijk nog niet. Uit grootschalig onderzoek op Nederlandse verpleegafdelingen bleek dat patiënten in het ziekenhuis maar liefst anderhalf uur korter slapen dan thuis. De grootste boosdoeners waren geluid, toiletbezoekjes en controles vroeg in de ochtend, melden de onderzoekers van VUmc.

Het goede nieuws is dat relatief simpele interventies al kunnen helpen om patiënten beter te laten slapen. In een Amerikaans ziekenhuis sliepen patiënten bijvoorbeeld bijna een uur langer nadat verpleegkundigen op de afdeling slaapverstorende factoren zoveel mogelijk beperkten.¹ Britse verpleegkundigen behaalden soortgelijke resultaten² op verschillende afdelingen. En na een oproep van Nursing deelden ook heel wat Nederlandse verpleegkundigen hun strategieën. Nursing zet een aantal tips op een rijtje.

1 Sluip door de gangen als een ninja

Dat adviseert lezeres Karin op Facebook. Gelijk heeft ze, want geluid staat op nummer 1 van slaapverstorende factoren in onderzoek van VUmc. Let tijdens de nachtdienst eens op waar de geluiden vandaan komen en probeer ze vervolgens te minimaliseren. Vervang infuuszakken bijvoorbeeld rond een uur of elf, zodat er geen infuusalarm klinkt midden in de nacht. Zet karren van linnengoed al aan het begin van de nachtdienst klaar, en vraag de facilitaire dienst de wieltjes van piepende karren te smeren. Plaats een washandje tussen de deur zodat je de deur geluidloos kunt openen en sluiten.

2 Beperk vochttoediening en diuretica in de avond

Veel patiënten in het onderzoek van VUmc werden wakker omdat ze moesten plassen. Onderzoeksleider en internist Prabath Nanayakkara adviseert: ‘Geef eventuele diuretica vroeger op de avond en zet – als het kan – het vochtinfuus rond tien uur ‘s avonds uit. Waarom hebben we daar niet eerder aan gedacht? Dat hadden we moeten weten.’

3 Doe controles later of niet

Slapen patiënten eindelijk, probeer ze dan zo laat mogelijk te wekken voor controles. Lezeres Faatje meldt op Twitter dat hun afdeling een extra verpleegkundige gaat inzetten tijdens de nachtdienst, zodat de werkdruk lager wordt en ze patiënten later wakker kunnen maken voor controles. Hebben jullie die luxe niet, dan kun je ook overwegen om de controles over te slaan – waar mogelijk. Bespreek met de arts of het echt noodzakelijk is om bij alle patiënten in de vroege ochtend de bloeddruk te meten.

4 Doe het licht uit

Klinkt logisch, en dat is het ook. Dus lichten op de gang zoveel mogelijk uit of gedimd. Maar denk ook eens aan infuuspompen of andere apparatuur met lampjes of schermpjes: draai die weg van de patiënt. Gebruik een zaklamp tijdens je ronde, maar als je helemaal zonder kunt dan is dat nog beter. Adviseer patiënten om zelf ook alle lichtbronnen te beperken na tien uur: hun lampje, mobiele telefoon, laptop en televisie.

5 Zorg voor een goede slaaphygiëne

De verpleegkundigen van het eerder genoemde Amerikaanse onderzoek hamerden er bij patiënten op dat om tien uur alles uit moest zijn: licht, mobiele telefoons, ipads, laptops en televisies. Andere adviezen waren bijvoorbeeld om ’s middags geen dutjes meer te doen en om voor het slapen gaan rustgevende muziek te luisteren. Niet alle patiënten volgden de adviezen op, maar de meerderheid wel.