Blog Hugo: 'Stop met het aanpraten van een schuldgevoel'

Hugo herkent zichzelf in de cultuur van de zorg, waarin risico’s, hoe klein ook, steeds meer geproblematiseerd worden. ‘Dat begint irritante vormen aan te nemen. Vooral omdat het steeds meer voortkomt uit eigenbelang.’

Ik zie overal gevaar. Als mijn zoon Luther een glibberig klimrek betreedt, bijvoorbeeld, of met zijn zus aan het stoeien is in de huiskamer. Wat als hij uitglijdt en met zijn hoofd op de punt van het kastje terechtkomt? Ik moet altijd hard mijn best doen om mijn angst niet te veel over te brengen op mijn kinderen. Zonder risico’s is het leven immers geen klap aan, en niet stoeien als je jong bent is nog veel gevaarlijker.

Eerlijk? Ik vind het een verschrikkelijke eigenschap van mezelf. Mijn dochter wil op hockey, maar ik heb dat liever niet. Ik denk dan terug aan het gesprek met een spoedeisende-hulparts over kinderen met hoofdletsel door zo’n zware hockeybal. Maar ik zou ook de tienduizenden meisjes voor me kunnen zien die in teamverband vrolijk over zo’n kunstgrasveld rennen. Hoeveel levenslessen schuilen daar wel niet in.

Ben ik zo risicomijdend geworden omdat ik verpleegkundige ben? Of ben ik verpleegkundige geworden juist omdat ik risicomijdend ben? De waarheid ligt vast ergens in het midden. Hoe dan ook herken ik veel van mezelf in de cultuur van de zorg, waarin risico’s, hoe klein ook, steeds meer geproblematiseerd worden. En dat begint irritante vormen aan te nemen. Vooral omdat het steeds meer voortkomt uit eigenbelang.

Betuttelend waren we altijd al als zorgsector. Roken is slecht; je wordt er ziek van en gaat veel eerder dood dan niet-rokers. Te veel drinken en ongezond eten: ook niet goed. Er kwamen rookstoppoli’s en verslavingsklinieken, en de diëtist is inmiddels een onmisbare collega. Het welzijn van de patiënt stond voorop.

Maar nu we het drukker krijgen in de zorg gaat het steeds vaker over ons. Vuurwerk tijdens de jaarwisseling? Vergroot de druk op de zorg. Schaatsen op natuurijs? Leidt tot fracturen. En het ziekenhuis is al overbelast. Laatst belandde een jonge vrouw voor een nachtje op de ic. Ze had als ik het me goed herinner te veel drugs gebruikt. Net voor haar ontslag liet de verpleegkundige haar nog even fijntjes weten dat ze wel een kostbaar en schaars ic-bed bezet had gehouden. Echt waar.

Ik stel voor dat we hiermee ophouden. Dat we stoppen de samenleving de schuld te geven voor onze werkdruk. Dat we patiënten nooit meer een schuldgevoel aanpraten omdat ze zorg nodig hebben. Dat we gewoon in de spiegel kijken en onze eigen problemen gaan oplossen.

Mogelijkheden te over. Doe bijvoorbeeld iets aan de administratielast, waar 40% van onze tijd aan opgaat. Als we dat met de helft terugbrengen, creëert dat zeeën van tijd die we kunnen besteden aan gewone mensen die gewone risico’s nemen. Dat betekent wel dat we onze pijlen ergens anders op moeten richten. Op de zorgverzekeraars bijvoorbeeld, of op het ministerie van VWS. Denk daar rustig even over na. Dan meld ik mijn dochter ondertussen aan bij de plaatselijke hockeyclub.