'Stimuleer nabestaanden om uitgebreid te rouwen´

‘Als het om rouwen gaat, is er in onze samenleving een tekort’, vindt documentairemaker Lieve Blancquaert. Voor haar documentaire Last Days reisde ze de hele wereld over, om in beeld te brengen hoe andere culturen omgaan met de dood.

Volgens Blancquaert kunnen verpleegkundigen daar veel van leren. Blancquaert spreekt op het jaarcongres Palliatieve zorg en zal daar veel beelden laten zien van deze indringende documentaire. ‘Verpleegkundigen kunnen het belang van uitgebreid rouwen onder de aandacht brengen´, zegt Blancquaert. ‘Want zij worden zoveel met de dood geconfronteerd. Ze kunnen mensen stimuleren om goed afscheid te nemen van hun geliefden.’

Ceremonies

De documentairemaker verwijst naar een aantal ceremonies die als voorbeeld dienen hoe andere culturen met de dood omgaan. In Varanassi in India stond ze bijvoorbeeld bij de brandplaatsen bij de rivier de Ganges waar de doden worden gecremeerd. Toen ze enigszins geschokt reageerde, keek een van de familieleden van de overledene haar verbaasd aan en zei: ‘Waarom ben je zo geschokt? Als je geboren wordt, dan weet je toch dat je gaat sterven.’ ‘Blancquaert: ‘Ik besefte dat ik dat in theorie wel wist maar dat dat besef niet in mijn leven is verweven. In onze cultuur zijn we nogal angstig voor de dood. We gaan er niet open mee om.’

Een ander voorbeeld is de manier van rouwen in Sulawesi, in Indonesië. Daar worden de doden jarenlang in huis bewaard en daarna met een uitgebreide ceremonie begraven. Vervolgens worden ze om de zoveel jaar opgegraven. Dan krijgen ze nieuwe kleren aan en wordt er nog een keer afscheid genomen.’ Volgens Blancquaert is het natuurlijk niet de bedoeling om dergelijke ceremonies over te nemen in onze cultuur, maar ze denkt wel dat het een rijkdom kan zijn als je de dood meer in het leven weet te integreren. ‘Ik zie in mijn omgeving dat dat vaak te weinig gebeurt en dat mensen er dan mee blijven zitten. Bij ons moet het lichaam zo snel mogelijk weg. En veel mensen zijn niet bereid om hun geliefden in een dode vorm te zien. Wij willen alleen de mooie herinneringen onthouden.’

Het jaarcongres Palliatieve zorg vindt plaats op 13 februari 2019 in de Reehorst in Ede. Dan zal Blancquaert het publiek meenemen naar de plaatsen waar ze is geweest. ‘Het is belangrijk om kennis te hebben van verschillende culturen’, zegt ze. ‘Wij leven immers met zo veel verschillende mensen samen. Mensen uit andere culturen voelen zich dikwijls verloren in onze samenleving, als het om de dood en afscheid nemen gaat.’