Foutloos leren bij dementie: de verpleegkundige praktijk

Het gaat daarbij met name om het aanspreken van het zogeheten onbewuste geheugen en het lerend vermogen. Het onderzoek toont aan dat de patiënt vaardigheden die hij voorheen goed kon uitvoeren, maar is verleerd, opnieuw kan aanleren. Het blijkt zelfs mogelijk om nieuwe vaardigheden aan te leren, bijvoorbeeld leren omgaan met nieuwe technologieën zoals de iPad.

Verrassend

Op het eerste gezicht lijkt dat verrassend. Om te kunnen leren is immers een goed functionerend geheugen nodig, en die functie is bij mensen met dementie nu juist ernstig aangetast. Toch is herinneren en leren mogelijk, want niet alle vormen van geheugen worden bij dementie even sterk beperkt (Dirkse e.a., 2011). Het (op)nieuw aanleren van activiteiten kan ervoor zorgen dat de patiënt langer zelfstandig kan functioneren. Dit kan een positief effect hebben op het algehele activiteitenniveau van de patiënt, zijn eigenwaarde en zijn motivatie om iets te ondernemen (Perilli e.a., 2012; de Werd e.a., 2013).

Foutloos leren

Een methode die goede resultaten bleek te hebben is het zogeheten ‘foutloos leren’. De te leren taak wordt daarbij opgedeeld in kleine stappen en dan stapsgewijs aangeleerd totdat uiteindelijk het complexe doelgedrag tot stand wordt gebracht. De patiënt gaat pas over naar de volgende stap als hij de vorige stap zonder fouten, aarzelingen of gokken uit kan voeren.

Meer weten?

In TvZ 2, 2014 publiceerden de Haagse en Italiaanse onderzoekers hun resultaten en de mogelijkheden daarvoor voor de verpleegkundige praktijk.