Student Corner: ‘Dankzij de Pijnanamnese praten we écht over pijn’

In deze rubriek bespreken studenten verpleegkunde hun onderzoek of afstudeerscriptie. Ze leren onderzoek doen naar vaak praktische, klinische onzekerheden; het is zonde om de uitkomsten niet met elkaar te delen.

Je onderzoek vond plaats op een orthopedisch chirurgische afdeling in de anderhalvelijnszorg, waar eerder niet structureel met pijnscores of pijnlijsten werd gewerkt. Wat is de Pijnanamnese voor lijst?

‘De Pijnanamnese, opgesteld door het Landelijk Verpleegkundig Pijnnetwerk, is een gevalideerde en betrouwbare vragenlijst bestaande uit vijftien vragen. Deze kun je gebruiken als hulpmiddel bij het verhelderen van het pijnprobleem en het stellen van verpleegkundige diagnoses bij patiënten. Je zet de Pijnanamnese in als een patiënt een pijnscore van 3 of hoger aangeeft, of als hij bij opname pijnstilling gebruikt.’

Er bleek draagvlak te zijn voor het implementeren van de Pijnanamnese. Wat leverde het invoeren van die nieuwe werkwijze op?

‘Beter behandelen van pijn begint met het in kaart brengen van pijn, en dat doe je op deze manier meteen bij opname. De verpleegkundige neemt de pijnscore af en zo nodig dus de Pijnanamnese. Deze bespreekt ze tijdens de eerste visite met mij.

Zeker met onze West-Friese patiëntenpopulatie bleek dat mensen nogal eens onnodig pijn leden omdat ze niet wilden ‘zeuren’; sinds het werken met de Pijnanamnese is er veel beter zicht op pijn en sluit de behandeling beter aan.’

Hoe vonden de verpleegkundigen het werken met de Pijnanamnese?

‘Ze vonden de Pijnanamnese eenvoudig, bruikbaar en gebruiksvriendelijk. Wel hadden ze duidelijke voorkeur voor een digitale versie ten opzichte van een papieren variant. Die vergaten ze vaak te printen of daadwerkelijk af te nemen. Ze gaven aan zich door de nieuwe werkwijze meer bewust te zijn van pijn en communiceerden meer met patiënten over het inzetten van pijnmedicatie.

Eerder gingen we meteen over op pijnmedicatie als iemand bij opname pijn had, nu voeren we eerst een gesprek om de pijn en behoeften te verhelderen. Uit een systematic review die ik tegenkwam, blijkt dat verpleegkundigen die systematisch pijn beoordelen zich meer bekwaam voelen in het beoordelen van pijn en meer tevreden zijn over de pijnmetingen die zij uitvoeren.’

Kijk jij door je onderzoek anders aan tegen pijn en pijnbeleving?

‘Ik ben me er weer extra van bewust hoe subjectief pijn is. In de literatuur kwam ik tegen dat de helft van de zorgverleners pijn bij patiënten of cliënten onderschat. Dat laat zien hoe belangrijk het is om pijn te meten en hierover te praten. De Pijnanamnese blijkt daar dus een geschikt middel voor te zijn.’

Je onderzoek was een pilot. Wat is ermee gebeurd?

‘Binnen de afdeling anderhalvelijnszorg van onze zorginstellingen werken verpleegkundigen nu met de pijnscore en zo nodig daarna met de Pijnanamnese. Voorwaarde voor invoeren op de afdelingen was het volgen van een klinische les en een workshop.

We zijn aan het kijken of we de werkwijze ook kunnen implementeren op de geriatrische revalidatie-afdelingen. Ook is er nog een kwantitatief interventieonderzoek nodig waarin je een langere periode onderzoekt welk effect de Pijnanamnese heeft op het gebruik van pijnmedicatie, de ligduur en de kwaliteit van leven van patiënten.’