Akkoord over aanpak functiedifferentiatie, Actiecomité ondertekent verklaring niet

Werkgevers en vakbonden zijn het eens geworden over functiedifferentiatie in de verpleegkunde. In een gezamenlijke verklaring stellen zij dat ervaring en competenties voortaan leidend zijn bij de ontwikkeling van het beroep, en niet de initiële opleiding.

De verklaring is ondertekend door FNV Zorg & Welzijn, NU’91, CNV zorg en welzijn, V&VN, ActiZ, de Nederlandse ggz, NFU, NVZ en VGN. Het Actiecomité Wet BIG 2 ondertekende de verklaring niet.

Wet BIG 2

In 2019 ontstond onder verpleegkundigen grote onrust over de voorgestelde aanpassing van de wet BIG 2: naast de ‘verpleegkundige’ met een mbo-opleiding zou er een ‘regieverpleegkundige’ moeten komen met een hbo-opleiding. Het tumult werd zo groot dat minister Bruins van Medische Zorg besloot het wetsvoorstel in te trekken. Het bestuur van V&VN stapte op.

Verklaring

De partijen begrepen dat zij samen tot een oplossing moesten komen. In 2020 kwamen vakbonden, V&VN, Actiecomité en werkgevers daarom een aantal keer samen om tot een gezamenlijke verklaring te komen. Eind vorig jaar ondertekenden alle partijen, behalve het Actiecomité, de verklaring.

Het Actiecomité ergert zich al een tijd aan ziekenhuizen die ondanks het stoppen van de wet BIG 2 toch doorgaan met functiedifferentiatie op basis van diploma. ‘Na het afblazen van de wet blijkt dat veel werkgevers op de ingeslagen weg doorgaan, zelfs zonder overgangsregeling of maatwerktrajecten,’ stelt het comité in een verklaring. ‘Onder de noemer functiedifferentiatie wordt alsnog mbo-hbo differentiatie ingevoerd. BN2020 wordt daarbij als leidend gezien, en kennis, ervaring en competenties spelen geen enkele rol.’

Om welke uitgangspunten gaat het?

Voortaan gelden bij functiedifferentiatie de volgende uitgangspunten:

1. Transparant en in overleg: werkgevers/zorginstellingen die aan de slag gaan met functiedifferentiatie doen dit op een transparante manier en betrekken medewerkers daarbij.
2. Draagvlak: bij functiedifferentiatie moeten verpleegkundigen adequaat betrokken zijn en voldoende directe zeggenschap hebben op team- of afdelingsniveau en indirect op organisatieniveau via VAR, OR, Stafconvent, etc.
   Verpleegkundigen vormen één beroepsgroep en zijn op basis van hun professionele standaard verantwoordelijk voor de kwaliteit van verpleegkundige zorg. Bestuurders vertrouwen op, en geven ruimte aan de deskundigheid van de beroepsgroep.
3. Breder kijken dan diploma: iedere verpleegkundige, ongeacht het diploma, heeft recht op loopbaan- en ontwikkelingskansen. Bij de toegang tot functies van verschillend werk- en denkniveau wordt gekeken naar competenties, bekwaamheden, ervaring, talenten, wensen, ambities, motivatie, en niet alleen naar de diploma’s van betrokken verpleegkundigen.

‘Zeggenschap verpleegkundigen sterker’

De vakbonden FNV en NU’91 realiseren zich dat de verklaring niet meteen alles oplost. NU’91: ‘Wij zijn wel van mening dat deze verklaring de positie van verpleegkundigen en de zeggenschap over functiedifferentiatie sterker maakt, zodat functiedifferentiatie samen met de beroepsgroep vormt krijgt, in plaats van dat er over hen besloten wordt.’

De vakbond gaat actief ondernemingsraden wijzen op de afspraken uit de verklaring en werkgevers en ondernemingsraden aanspreken als gemaakte afspraken niet worden nagekomen. Ook kunnen leden die op basis van diploma voor een functie worden afgewezen, hulp inschakelen. Ook FNV biedt deze ondersteuning aan haar leden.

‘Afhankelijkheid van OR te groot’

Voor het Actiecomité gaat de gezamenlijke verklaring niet ver genoeg. ‘Deze is door het ontbreken van eenduidige kaders/voorwaarden multi-interpretabel waardoor het júist een vrijbrief kan zijn voor werkgevers om de al ingeslagen weg te vervolgen met alle gevolgen van dien.’

‘Weliswaar biedt de verklaring de mogelijkheid om hier actie tegen te ondernemen, maar zorgt er ook voor dat verpleegkundigen nog steeds niet weten waar zij aan toe zijn. Het maakt hen afhankelijk van de inzet en het functioneren van de OR, VAR en Stafconvent. Daarnaast zal het leiden tot grote lokale verschillen en zal het de onrust die onder verpleegkundigen bestaat niet wegnemen.’

Het Actiecomité heeft geen pasklare oplossing. Het roept verpleegkundigen op alert te zijn op functiedifferentiatie en snel actie te ondernemen als functies alleen bereikbaar zijn voor hbo-verpleegkundigen. ‘Schakel direct de OR en je vakbond in, en wijs op de ondertekende verklaring.’