Tientallen mbo-verpleegkundigen omgeschoold naar hbo in ETZ

In 2014 startte het Elisabeth TweeSteden Ziekenhuis (ETZ) met het project Verpleegkunde 2020. Daarin staat onder meer beschreven hoe de gemiddelde patiënt er in de toekomst uitziet, welke zorg deze nodig heeft, en hoe de mbo- en hbo-opgeleide verpleegkundigen ieder vanuit hun eigen rol kunnen worden ingezet. Sinds 2016 zijn er twee proeftuinen: op de afdeling neurologie en chirurgie wordt geëxperimenteerd met de invulling van de mbo- en hbo-rol. Niet-praktiserend verpleegkundige Ilona Mijland is de programmaleider van Verpleegkunde 2020.

Momenteel scholen maar liefst 66 mbo-verpleegkundigen zich om naar hbo, waarom?
‘De VAR adviseerde in 2013 na onderzoek een verhouding van 50 procent mbo naast 50 procent hbo. Dat advies hebben we ter harte genomen. Nu is de verhouding 25:75. Wanneer we het gaan halen weten we niet, maar collega’s krijgen de gelegenheid om zich van mbo naar hbo verpleegkundige op te leiden (intern maatwerk) en we investeren de laatste jaren weer in het opleiden van hbo-collega’s, naast het opleiden op niveau 4. In de proeftuin chirurgie is het aantal hbo-opgeleide collega’s binnen een jaar van 9 naar 21 gegaan, dat is inclusief de mensen die het interne maatwerk volgen.’

Het ETZ organiseerde onlangs samen met de Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen een symposium over Verpleegkunde 2020. Klik hier voor alle presentaties, inclusief die van Ilona Mijland >>>

Om te weten wat de mix aan niveaus aan het bed moet zijn, hanteerden enkele ziekenhuizen die jullie voorgingen de term ‘complexiteit van zorg’: hoe complexer de patiëntengroep, hoe meer hbo-verpleegkundigen aan het bed. Het ETZ doet dat niet, waarom niet?
‘We kwamen er achter dat er geen gevalideerd instrument is om de complexiteit te meten. Bovendien is bekend dat in de nabije toekomst alleen nog maar hoogcomplexe patiënten in het ziekenhuis liggen. Die trend zie je nu al: ook al komt iemand voor een routine-ingreep, dan nog is er vaak sprake van co-morbiditeit, zoals hoge bloeddruk, diabetes, cardiologische klachten…’

In andere ziekenhuizen staan op hoogcomplexe afdelingen meer hbo- dan mbo-verpleegkundigen.
‘Dat willen wij niet. We hebben de mbo-verpleegkundigen hard nodig. Zij gaven ook zelf aan de complexe patiënt niet te willen kwijtraken, en dat kan ook prima. De gemiddelde mbo-opgeleide in het ETZ heeft veel werkervaring op gespecialiseerde afdelingen en kan hier prima zorg leveren. Wat wel belangrijk is dat je beseft niet alles te weten en te kunnen. Dat je dus hulp inroept bij twijfel. Maar dat geldt ook voor de hbo-v’ers.’

Wat is het onderscheid in de functieprofielen?
‘De hbo-verpleegkundige laat verpleegkundig leiderschap zien, is dus reflectief, en onderscheidt zich op het gebied van EBP, klinisch redeneren en coachen. De mbo-collega verpleegt, verzorgt, begeleidt en coördineert de zorg aan individuele patiënten in alle fasen van het verpleegproces en geeft zorg binnen vastgestelde protocollen. Je zou dus kunnen zeggen dat de hbo’er een bredere blik moet hebben en de context van een patiënt beter moet kunnen inschatten. We verwachten dat zij zich actief bezighoudt met EBP, dus dat ze klinische onzekerheden zelf onderzoekt.’ 

Kunnen de huidige hbo’ers deze rollen al aan?
‘Nee, klinisch redeneren en EBP zaten niet in de vroegere hbo-v opleiding. Daarom kunnen hbo-v’ers die al vijf jaar bij ons werken na een instaptoets deelnemen aan een post bachelor traject, waarin onder meer aandacht is voor EBP, kinisch redeneren, kwaliteitszorg en kwetsbare ouderen. Maar ook voor mbo’ers is er een module klinisch redeneren en een basismodule EBP.’

Gaat de hbo-verpleegkundige meer verdienen?
‘Er komt inderdaad een verschil in salaris voor de nieuwe hbo-verpleegkundige. Ze heeft immers andere taken en verantwoordelijkheden. De functieprofielen worden momenteel officieel vastgesteld, daarna gaan we het salaris bekijken.’