Wat eet je wel en wat juist niet in de nacht? Mag je koffiedrinken tijdens de nachtdienst? Diëtist Elly Kaldenberg beantwoordt vragen over voeding in de nachtdienst.
1. Wat betekent nachtwerk voor het spijsverteringsstelsel?
‘Best veel. De biologische klok in de hersenen zorgt ervoor dat ons functioneren niet constant is, maar steeds wisselt over een periode van 24 uur, de circadiane ritmen. De biologische klok reageert sterk op licht/donkerinformatie in de omgeving, zoals bijvoorbeeld het dag-nachtritme. Naast de biologische klok hebben we ‘bijklokken’ in de lever, maag en alvleesklier. Deze staan in verbinding met de biologische klok in de hersenen en zorgen zo voor een optimale afstemming van bijvoorbeeld de spijsvertering. Iedereen die alleen overdag werkt, gebruikt meestal drie maaltijden per etmaal, het spijsverteringsstelsel is hierop ingesteld. Als je onregelmatig werkt, is het lastig om die structuur te behouden. Daarbij staat de biologische klok ’s nachts in ruststand: de productie van spijsverteringssappen staat op een laag pitje waardoor je minder in staat bent voedsel te verdragen en te verteren. En je ervaart minder eetlust omdat je de prikkel mist om te gaan eten.’ Bijvoorbeeld omdat er weinig verteringsenzymen worden aangemaakt waardoor je niet ervaart dat je trek hebt. Overdag worden die al aangemaakt voordat je gaat eten (omdat je lichaam ‘weet’ dat je maaltijd eraan komt).’
2. Wat is dan een goede manier om te eten in de nachtdienst?
‘Het is belangrijk om de driemaaltijdenstructuur van overdag aan te houden in de nacht: rond je gebruikelijke tijd de warme maaltijd, een tussendoortje rond 23.00 uur, de tweede maaltijd (bijvoorbeeld een boterham of salade) rond 2.00 uur en een volgende rond 5.00 uur. Kies voor fruit of yoghurt, puur om even door die dip heen te komen en de bloedsuikerspiegel op peil te houden.’
3. Wat moet je zeker niet eten in de nacht?
‘Neem geen energiedrankjes. Snacks als koekjes, vette happen en chocola bevatten snelle koolhydraten die je (uiteindelijk) sneller moe maken. Daarbij is de insulinerespons ’s nachts slechter, waardoor het lichaam glucose niet goed kwijt kan, wat de kans op diabetes en overgewicht vergroot. En voeding die overdag gezond is, is dat ’s nachts niet per se. Omdat ’s nachts je spijsverteringskanaal minder goed werkt, kun je niet goed tegen vet en veel vezels, ook niet tegen gezonde vetten als olie. Wees dus zuinig met olijfolie in salade. Peulvruchten zullen ’s nachts sneller winderigheid geven dan overdag.’
4. En koffie? Wel of niet tijdens de nachtdienst?
‘Voor de een werkt het wel, voor de ander niet. Sommige mensen krijgen door koffie in de nacht last van extra maagzuur omdat het spijsverteringskanaal anders werkt. Over het algemeen zorgt de cafeïne in koffie voor extra alertheid. Dit effect verdwijnt na één of twee kopjes. Meer koffie kan je slaap na de dienst verstoren, omdat cafeïne een lange halfwaardetijd heeft. Let trouwens ook op met thee! Twee koppen zwarte of groene thee bevatten evenveel cafeïne als één kop koffie. Liefst drink je alleen water.’
Kaldenberg werkte mee aan de klapper ‘Goedenacht. Verrassende informatie en bruikbare tips over nachtarbeid’ van de Stichting Arbeidsmarkt Ziekenhuizen naar aanleiding van haar project ‘optimalisatie nachtarbeid ziekenhuizen.’
Geef je reactie
Om te kunnen reageren moet je inlogd zijn. Inloggen Ik heb nog geen account