Verpleegkundige op Sint Eustatius na orkaan: 'De verhalen zijn gruwelijk'

Ambulanceverpleegkundige Gwen Aerts was op het eiland Sint Eustatius toen de orkaan Irma langs raasde. Daarna heeft ze de gewonden van Sint Maarten verpleegd: ‘Het was zo onwerkelijk.’

Je leeft nog!

‘Ja, maar mijn vriend en ik hebben wel even in flinke spanning gezeten, toen we schuilden voor de orkaan. Kunnen we dit nog navertellen? Dat vroegen we ons af.’

Waarom was je op Sint Eustatius?

‘Mijn vriend –die brandweerman en docent is- en ik geven daar elk jaar trainingen aan verpleegkundigen en artsen van de medische kliniek. Het orkaanseizoen is er elk jaar, en is net zo normaal als een regenbui in Nederland. Toen we op vrijdag 1 september vertrokken naar het eiland, wisten we dat er een tropische storm op komst was, maar niet dat Irma zó heftig zou zijn. Na een paar dagen wisten we dat het serieus ellende zou worden.’

Wilde je niet meteen weer weg?

‘Nee. We kónden ook niet weg, want het luchtruim werd gesloten. Daarnaast zijn we ook hulpverlener, en wil je gewoon klaarstaan om mensen te helpen als dit nodig is. Dus in plaats van dat we een week les zou geven, zou het een werkweek worden. We stonden meteen áán: duty calls. Maar we moesten wel wat dingen voorbereiden.’

Zoals?

‘We werden gevraagd om in de kliniek te overnachten, zodat we meteen klaar konden staan als er patiënten binnen zouden komen. Je moet dan een goede plek vinden. Alles wat hoog gebouwd is, kan instorten. Gelukkig is de kliniek laag gebouwd. We vonden een kamertje op de begane grond, dat niet in het midden van het gebouw was. Als de kliniek zou instorten, zouden we dicht bij de buitenmuur zijn, zodat we er nog redelijk goed uit konden komen. Ook stond er een groot stalen bureau, waaronder we konden liggen als de boel zou instorten of wegwaaien. Mijn vriend en ik wisselden elkaar af qua slapen, zodat de ander alert kon blijven. We hadden meer dan tien liter water en eten in blik. Op een speciale hurricane watch konden we zien hoe Irma naderde. Uiteindelijk kwam ze ’s nachts overwaaien.’

Hoe beleef je zo’n nacht?

‘Het is heel onwerkelijk. Want je hebt geen idee wat je kunt verwachten. Op filmpjes van YouTube zagen we hoe orkanen zoals Irma hele dorpen wegvaagde. Hoe ga ik dit straks navertellen, dacht ik. Ik was niet bang, maar wel heel gespannen. De adrenaline giert door je lichaam. Op een gegeven moment valt het internet uit en kun je alleen maar wachten. Zo’n orkaan komt heel geleidelijk. Eerst waait het heel hard, en uiteindelijk hoor je alleen maar heel veel lawaai. Het klinkt als een soort gebrul, waarin je dingen hoort opvliegen en omvallen. Af en toe waren mijn vriend en ik doodstil om ernaar te luisteren. Maar we hebben ook gepraat: hoe zullen we het straks aantreffen? Heb je  je schoenen nog wel aan, als we weg moeten? Galgenhumor kwam ook voorbij: “Goh, ik heb echt zin in een douche, hopelijk staat ons hotel er straks nog”, je hebt die luchtigheid echt nodig, in zo’n gespannen situatie.’

Hoe lag het eiland erbij na de storm?

‘Uiteindelijk hebben we enorm veel  geluk gehad: de kliniek stond er nog, heel veel huizen stonden er nog. Er waren wel veel bomen en elektriciteitsplan omgevallen, maar de schade valt enorm mee, helemaal als je het met Sint Maarten vergelijkt, dat helemaal verwoest is. De volgende dagen kwamen er dan ook opeens medische helikopters aanvliegen, met zwaargewonden uit Sint Maarten. Toen ik ze aan zag komen vliegen, wist ik meteen: we moeten met het medische team naar het vliegveld. Het vertrekhalletje hebben we in no time omgetoverd tot mini intensive care. Eén vrouw werd beademd, en was al comateus. Een ander had ernstig hoofdletsel, weer een ander een kapot oog door de zinken dakplaten die daar rondvlogen. We hoorden ook gruwelijke verhalen: zoals patiënten die heftige snijwonden hadden van machetes, omdat er geroofd werd.’

Hoe zagen je werkzaamheden eruit?

‘Dat was heel breed, van voorbereiden met medische staf en defensie  en overleggen met ministerie tot vitale functies controleren, tot het geven van medicatie, drains en infusen aanleggen, zorgen dat verbanden op de juiste plek blijven zitten… Ik heb wel eens 24 uur per dag doorgewerkt. Ik was voorheen militair, en ben ook nu als ambulanceverpleegkundige wel wat gewend. Maar een intensive care opzetten op een vliegveldje, dat had ik nog niet meegemaakt.’

Welke patiënt blijft je het meest bij?

‘Na de storm kregen we een oproep: mensen zagen een man in zijn tuin op de grond liggen. Bleek dat hij een omgevallen boom uit zijn tuin probeerde te krijgen, en vervolgens werd hij gestoken door een bij. Terwijl hij daar heel allergisch voor was. Dus we moesten hem behandelen voor een anafylactische shock. Dat vond ik wel bizar: heb je de orkaan Irma overleefd, sterf je bijna door een bijensteek. Dan heb je echt een slechte dag.’

Je bent inmiddels weer in Nederland…

‘Ja, de rust was op Sint Eustatius teruggekeerd, en we zouden eigenlijk al na een week naar huis gaan. Dat zijn uiteindelijk twaalf dagen geworden. Nu zitten we in spanning thuis te volgen wat andere orkanen zullen doen. Het team van mariniers zit er weer, en de medische staf vroegen al of we terugkwamen, omdat ze dan weer compleet zouden zijn. Ik zou het dolgraag willen, maar mijn werk hier heeft me ook nodig. Hopelijk zal het meevallen…’