‘Ziekenhuismedewerkers droegen coronavirus vooral onderling over’

Tijdens de eerste coronagolf raakten verpleegkundigen en artsen op de covid-verpleegafdeling vooral besmet via collega’s en niet via patiënten. Dat blijkt uit onderzoek van het Amsterdam UMC.

Onderzoekers stelden vast dat ruim een kwart van de verpleegkundigen en artsen op de cohortafdelingen van het Amsterdam UMC antistoffen tegen covid-19 had (een indicatie voor een doorgemaakte besmetting). Op de ic, de seh en op de reguliere verpleegafdelingen lag dat percentage veel lager, rond de 7%.

Vooral besmettingen onder collega’s

Het onderzoek was bedoeld om te bepalen of zorgverleners voldoende beschermd waren tegen virusoverdracht vanuit de patiënten. Het bleek echter dat besmettingen vooral plaatsvonden tussen collega’s onderling.

Er was geen bewijs dat patiënten zorgverleners hadden besmet. Dat bepaalden de onderzoekers door virusmateriaal van patiënten en zieke medewerkers met elkaar te vergelijken. Zo konden ze ook zien dat een aantal clusters van besmettingen onder het personeel bestonden uit medewerkers die dezelfde diensten hadden gedraaid.

Drukkere koffiekamer

Dat het aantal besmettingen op de cohortafdelingen hoger lag dan op ic, seh en reguliere verpleegafdelingen, zou kunnen komen doordat deze medewerkers gevraagd werd minder door het ziekenhuis te bewegen. Dat zorgde voor drukkere koffiekamers waarbij personeel dichter op elkaar zat – en in die tijd waren neusmondmaskers nog niet aanbevolen buiten de directe patiëntenzorg. Op de ic was er meer ruimte voor social distancing omdat daar extra pauzeruimtes gebruikt konden worden.

Tips tegen besmettingen onder collega’s

Om verdere besmettingen tussen collega’s in het ziekenhuis te voorkomen, adviseren de onderzoekers een aantal maatregelen:

• verspreid de pauzemomenten nog meer dan anders over de dag, zodat minder collega’s in dezelfde ruimte zitten
• zorg voor meer of grotere koffiekamers
• overleg waar mogelijk via videobellen
• gebruik ook buiten de patiëntenzorg neusmondmaskers

Over het onderzoek

Het onderzoek werd uitgevoerd van maart tot juni 2020. In het begin droegen zorgmedewerkers handschoenen, schorten, FFP2-maskers en herbruikbare brillen bij al het contact met covid-19-patiënten. Halverwege maart werd het advies over neusmondmaskers aangepast in lijn met de RIVM-richtlijnen: alleen een FFP2-masker bij aerosolvormende handelingen en een chirurgisch masker bij andere zorghandelingen.

Aan het onderzoek deden 801 zorgmedewerkers mee, waarvan 439 zorg verleenden aan covid-19-patiënten. Elke 4 weken werden antistoffen in het bloed bepaald. Ook werden pcr-tests gedaan bij medewerkers met klachten.

Het onderzoek is nog niet beoordeeld door onafhankelijke wetenschappers. Het onderzoeksverslag lees je hier.