Studenten zorg en welzijn stoppen massaal met opleiding

Dat blijkt uit het rapport ‘Onderwijs in Kaart’ van Transvorm, het Brabantse samenwerkingsverband van werkgevers in de sector zorg en welzijn. De organisatie stelde over de werving en het behoud van studenten zorg en welzijn een actieplan op, Zonder Zorg 2020.

Uitval studenten 20 tot 50 procent

In het rapport staat dat jaarlijks circa 10.000 studenten in de provincie Noord-Brabant een opleiding in de sector zorg en welzijn volgen. Het percentage van de studenten die uiteindelijk de opleiding met een diploma afsluiten varieert per opleiding (BOL, BBL, duaal, voltijd) en niveau, en ligt tussen de 50 en 80 procent. Bestuurder Piet Verrijt van Transvorm vertelt desgevraagd dat niet alle opleidingen specifieke cijfers willen geven. Daarom is niet bekend welke opleiding de grootste uitval heeft. Waarom geven de scholen de cijfers niet? ‘Ik denk omdat ze er niet mee in de openbaarheid willen verschijnen. Dan heeft je school meteen een stigma.’

Niet de juiste competenties

De uitvalcijfers zijn hoog, en dat terwijl de zorgvraag alleen maar toeneemt door de vergrijzing aan de patiëntenkant en de ontgroening aan de zorgverlenerskant. Daarom stelde Transvorm een actieprogramma op. Verrijt: ‘Eén van de problemen is dat de leerlingen die een zorgopleiding starten geregeld niet de juiste competenties hebben. Daarom loopt sinds een half jaar een pilot in Zuid-Oost Brabant waarin aanstaande leerlingen zorg en welzijn onder meer een e-assessment moeten doen. Deze geeft een beeld van hun capaciteiten, competenties en motivatie, en ondersteunt werkgevers bij de selectie van kandidaten. Ook hebben we het promotiemateriaal bekeken: wordt voldoende duidelijk wat het werk van een verzorgende of verpleegkundige behelst, spelden we de studenten geen onzin op de mouw om maar zoveel mogelijk mensen binnen te halen. Denk daarbij aan welke capaciteiten iemand echt moet hebben, en hoe zwaar de studiebelasting is.’

Tip zoor stagiaires: wees vooral niet te spontaan. Dat zegt Vivian, die praktijkbegeleider is. Ze blogt over haar ervaringen met studenten.

Stages

Uit het rapport blijkt ook dat er te weinig begeleiding is tijdens stages, maar ook na afronding van een opleiding. Verrijt: ‘Opleiden heeft niet altijd prioriteit, vanwege de korte termijn vraagstukken waar leidinggevenden en zelfsturende teams voor staan, zoals te weinig personeel. Maar hier is veel te winnen. We weten dat 80 procent van de leerlingen die stagelopen bij een instelling met een goed opleidings- en werkklimaat, de opleiding afronden. Daarop inspelen is dus echt de moeite waard, maar tegelijkertijd niet makkelijk omdat veel factoren moeten worden aangepakt.’

Hbo-verpleegkundigen

Een andere trend is dat meer hbo-verpleegkundigen nodig zijn, bijvoorbeeld als wijkverpleegkundige voor de coördinatie van de vele soorten zorg die nodig zijn nu ouderen langer thuis blijven wonen. Ziekenhuizen zoeken vooral gespecialiseerde verpleegkundigen. Het aantal hbo-studenten verpleegkunde groeit, maar dat is onvoldoende om de verwachte vraag op te vangen.
Uit de gegevens van vacaturesite BrabantZorg.Net blijkt verder dat er veel vraag is naar verzorgenden op mbo-3 niveau, maar tegelijkertijd krompen de mbo-opleidingen in de afgelopen jaren met 18 procent. De jarenlange daling in aantallen BBL-leerlingen (die werk en opleiden combineren) zet verder door, terwijl dit nu juist een groep is die bij kan dragen aan het oplossen van tekorten.

Actieprogramma

Om het tij te keren zette Transvorm het actieprogramma Zonderzorg2020 op. Doelstelling is onder meer om de instroom in opleidingen te verhogen, een optimaal opleidings- en leerklimaat te bieden met meer rendement, (her-) intreders te motiveren en medewerkers te betrekken bij de arbeidsmarktproblemen.