Dit willen de politieke partijen voor verpleegkundigen

VVD: ‘We willen een landelijke aanpak tegen agressie in de zorg en een taakstrafverbod voor mensen die geweld plegen tegen zorgverleners. Zorgverleners moeten de behandelrelatie met iemand makkelijker kunnen stoppen wanneer er sprake is van geweld, waarbij uiteraard rekening gehouden wordt met gedrag dat hoort bij een aandoening.’

GroenLinks-PvdA: ‘Hulpverleners moeten hun werk in veiligheid kunnen doen. We tolereren niet dat zij worden geconfronteerd met geweld, agressie of bedreigingen. Er wordt hard en actief opgetreden tegen daders. We verhogen de capaciteit om gevolg te geven aan delicten tegenover onze hulpverleners.’

D66: ‘Het bedreigen van zorgmedewerkers en anderen met een publieke taak is voor D66 onacceptabel. Het ondermijnt de democratie en rechtsstaat en vormt een bedreiging voor de waarden waar wij als Nederland voor staan. Het moet makkelijker worden om aangifte te doen van dit soort bedreigingen. Opsporing, vervolging en berechting moeten in de gehele strafrechtketen prioriteit krijgen. We richten naar voorbeeld van persveilig één steunpunt in voor alle beroepen met een publieke taak, waar werknemers en werkgevers terechtkunnen voor onder andere advies en hulp bij aangiften. Wanneer sprake is een verhoogd dreigingsniveau, moeten bedreigden kunnen rekenen op bescherming van de overheid.’

BBB: ‘Geweld tegen politieagenten, boa’s, ambulancepersoneel en brandweerlieden willen we zwaarder en dwingender straffen.’

SP: ‘Agressie tegen hulpverleners accepteren we niet. Geweld tegen deze hulpverleners wordt direct bestraft. Veelplegers gaan verplicht een cursus ‘sociaal gedrag’ volgen. Hulpverleners krijgen direct steun bij het verwerken van traumatische ervaringen.’

VVD: ‘Vaste zorgmedewerkers die extra willen werken, moeten kunnen rekenen op een meer-urenbonus. We versterken de afspraken met werkgevers om werken in vaste dienst aantrekkelijker te maken, met uitdagende functies en meer inspraak op roosters. Als er ruimte is voor salarisverhoging, kiezen wij voor de middengroepen.’

SP: ‘Zorgverleners verdienen betere arbeidsomstandigheden en meer zeggenschap over hun eigen werk, waarmee wij ook de hoge uitstroom van het personeel willen stoppen. Zorgmedewerkers krijgen meer te zeggen over de inhoud van hun werk en werkroosters. Zo wordt het ook voor jongeren aantrekkelijker om een baan in de zorg te kiezen én er ook te blijven.’

PVV: ‘Onze regering reageert op personeelstekorten door de zorg dan maar op te heffen. Dit is niet nodig! zo is de deeltijdfactor in de zorg 0,68, zijn zorgmedewerkers gemiddeld 40% van hun tijd kwijt aan administratie en is de overhead in de langdurige zorg opgelopen naar ruim 16%. Daar moet iets aan gedaan worden.’

PvdD: ‘Er komt meer capaciteit in de zorg. Meer ic-bedden, apparatuur, en vooral meer personeel zorgen voor een algeheel betere zorg en kunnen een eventuele ziekte-uitbraak beter opvangen.’

D66: ‘Daar waar acute tekorten zijn, moeten zorgaanbieders en de overheid werken aan betere werkomstandigheden en ondersteuning van zorgprofessionals.’ CDA: ‘Meer gaan werken wordt aantrekkelijker gemaakt door een eerlijker belastingstelsel.’

NSC: ‘De uitstroom van verpleegkundigen en verzorgenden willen we verminderen door hen meer loopbaanperspectief te bieden, meer waardering voor hun grote verantwoordelijkheid, meer opleidings- en ontwikkelingsmogelijkheden (ten behoeve van duurzame inzetbaarheid), meer zeggenschap in hun werk en ruimte voor zelfstandige professionaliteit. De uitstroom van zorgmedewerkers naar flexarbeid wordt tevens ontmoedigd door flexwerkers louter voor ‘piek en ziek’ in te zetten.’

CDA: ‘Er komt een maximumnorm voor het aantal zzp’ers in zorgfuncties. Een verpleegkundige is geen ondernemer en we voorkomen een onnodige tweedeling in zorgfuncties.’

PvdA/GroenLinks: ‘We stellen een grens aan het aantal zzp’ers dat een zorginstelling maximaal mag inhuren.’

BBB: ‘Zorgpersoneel in loondienst moet meer zeggenschap, regie en voorrang krijgen met betrekking tot roosters en werktijden. De vlucht naar ZZP-schap onder zorgpersoneel moet worden voorkomen.’

VVD: ‘We steunen de ontwikkeling van een aparte arbeidsvoorwaardenregeling voor verpleegkundigen en verzorgenden. Dit verbetert afspraken over salaris, zeggenschap en groeikansen. Ook wordt daarmee werken in verschillende zorgsectoren makkelijker. We versterken de autonomie van verpleegkundigen, stimuleren herverdeling van taken en willen nieuwe instroommogelijkheden bieden voor brede inzetbaarheid van zorgmedewerkers.’

PvdA/GroenLinks: ‘De loonachterstand van verpleegkundigen maken we ongedaan door de salarissen in de verpleeghuizen en de thuiszorg op zijn minst weer aan te sluiten bij andere sectoren.’

SP: ‘De lonen van zorgverleners moeten omhoog.’

NSC: ‘Zorg- en welzijnsaanbieders en de regio’s zullen beleid moeten hebben voor goed werkgeverschap en werkplezier om personeel te behouden, door meer te investeren in bij- en nascholing van de medewerkers in lage functiegroepen, ziekteverzuim te verminderen, instroom te verbeteren en meer uren te werken, met name voor de schaarse beroepen zoals verpleegkundigen en verzorgenden. Daarnaast moet er aandacht zijn voor goede primaire en secundaire arbeidsvoorwaarden.’

VVD: ‘De VVD wil dat medewerkers zoveel mogelijk van hun tijd kunnen besteden aan die dingen in het directe patiëntcontact die alleen zij kunnen. De stappen om regeldruk te verminderen zijn nog lang niet groot genoeg. We nemen landelijk de regie om de zorg stevig te vereenvoudigen, zoals het versimpelen van verantwoordingseisen van verzekeraars en schrappen van dubbele uitvragen door toezichthouders. Digitale zorgdiensten en technologie die de zorg beter inrichten, kwaliteit van leven verbeteren of werk uit handen nemen maken we definitief onderdeel van de zorgverlening. We bevorderen no-showbeleid om het aantal afspraken dat niet nagekomen wordt tegen te gaan.

BBB: ‘BBB wil dat rigoureus geschrapt wordt in allerlei bureaucratische systemen die er toe geleid hebben dat een verpleegkundige ongeveer 40% van haar tijd besteedt aan papier en wat één van de hoofdredenen is waarom werknemers de zorg verlaten. Wij willen dat werken IN de zorg belangrijker wordt dan werken AAN de zorg. Al die nodeloze bureaucratie kost miljarden.’

SP: ‘Zorgverleners krijgen meer invloed om onzinnige regels en bureaucratie te schrappen. Zij stellen vast welke zorg nodig is en niet de verzekeraars.’

GroenLinks/PvdA: ‘Wij maken een einde aan het verantwoordingscircus waarbij zorgverleners aan de inspectie gezondheidszorg en jeugd, aan de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) en aan de verschillende verzekeraars eindeloze verantwoording moeten afleggen. Enkel verantwoording die nodig is voor het tegengaan van zorgfraude en voor de kwaliteit van zorg blijft bestaan.’

GroenLinks/PvdA: ‘Wij maken een einde aan het verantwoordingscircus waarbij zorgverleners aan de inspectie gezondheidszorg en jeugd, aan de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) en aan de verschillende verzekeraars eindeloze verantwoording moeten afleggen. Enkel verantwoording die nodig is voor het tegengaan van zorgfraude en voor de kwaliteit van zorg blijft bestaan.’

PvdD: ‘Een aangename werkomgeving voor zorgmedewerkers is er een waarin zorgmedewerkers meer invloed hebben op hun werk en de patiënten kunnen bieden wat nodig is. Papieren invullen of veel bezig zijn met het declareren van de zorg is tijd die niet aan patiënten kan worden besteed.’

CU: ‘Veel regels zijn onnodig. We kiezen voor vertrouwen en voorkomen onnodige registraties. We kijken ook kritisch naar de toets-methodes. Ook komt er één tolkenvoorziening voor alle zorgdomeinen. Op die manier krijgen alle zorgverleners eenvoudig toegang tot een tolkenvoorziening voor mensen die de Nederlandse taal niet machtig zijn.’

NSC: ‘De registratielast moet drastisch verminderd worden en het vertrouwen moet teruggegeven worden aan de zorgprofessional. Bij bijvoorbeeld nieuw overheidsbeleid op het gebied van de zorg wordt getoetst hoeveel regeldruk een nieuwe wet of beleidsregel oplevert. We nemen de voorstellen van de Raad voor Volksgezondheid en Samenleving (RVS) over uit het rapport ‘Is dit wel verantwoord?’ (2023), om de zorgbureaucratie in 5 jaar te halveren.’

VVD: ‘Mede dankzij de VVD is zeggenschap voor zorgmedewerkers wettelijk vastgelegd. We gaan werkgevers hieraan houden.’

CDA: ‘Er komt een forse opwaardering van het beroep én de zeggenschap van verpleegkundige en verzorgende. Zo gaan verpleegkundigen op gelijk niveau in de ziekenhuisorganisatie besturen als de medische staf.’

CDA: ‘Zorg wordt meer ingericht in de wijk en de buurt, met meer mogelijkheden voor maatwerk. Hierbij spelen huisartsen en wijkverpleegkundigen een onmisbare en centrale rol.’

GroenLinks/PvdA: ‘De wijkverpleegkundige krijgt een belangrijke rol in de vaststelling van de benodigde zorg en ondersteuning in de thuissituatie. De wijkverpleegkundige krijgt een leidende rol bij de indicatie van de zorg- en sociale vraag van de thuiswonende oudere en vervult daarmee een spilfunctie in de wijk. Bij een complexe zorgvraag kan ook de specialist ouderengeneeskunde inspringen vanuit de wijk en zo de huisarts ontlasten. Voor initiatieven die gericht zijn op het bieden van (medisch-specialistische) ouderenzorg in de wijk zoals de WijkKliniek is financiering beschikbaar.

We maken het werk aantrekkelijker door ervoor te zorgen dat zorgverleners niet langer dertig procent van hun tijd hoeven te besteden aan de verantwoording van hun ‘productie’. Zij krijgen de ruimte om zelf in te schatten wat nodig is voor de mensen die zij verzorgen.’

BBB: ‘Wij geloven in de autonomie van de zorgprofessionals en hebben vertrouwen in hun vermogen om de juiste afwegingen en keuzes te maken voor de best mogelijke zorg.’

NSC: ‘De zorgverzekeraar heeft een dienende rol en mag niet op de stoel van de zorgprofessional zitten. Het oordeel van de arts/verpleegkundige is leidend.’

D66: ‘Technologie kan ons helpen om menselijke aandacht terug te brengen in de zorg en administratieve lasten te verlagen.’

VVD: ‘Er valt vooral ontzettend veel winst te behalen met de inzet van digitalisering, technologie, artificial intelligence, data en data-analyse. Dat begint natuurlijk met het verlichten van administratief werk, het ontlasten in het logistieke werk en het vergemakkelijken van contact met patiënten. Het werkplezier gaat daarmee omhoog, omdat de medewerker wordt ontlast. Er is nu al heel veel mogelijk, maar te vaak en te veel is digitalisering of automatisering, het gebruik van data of ai, nog iets dat er een beetje bij gedaan wordt. Dat moet echt veranderen. Geen pilots en proeftuinen meer, we weten inmiddels wel dat het kan. Nu moeten we het gaan doen.’

PvdA/GroenLinks: ‘We maken een einde aan de discriminatie in de zorg, zowel voor patiënten als professionals. We investeren daarom in cultuur- en gendersensitieve zorgverlening. daarnaast lanceren we een breed onderzoeks- en voorlichtingsprogramma om de kennisachterstand in de zorg weg te werken waar het gaat om aandoeningen of klachten die vooral voorkomen bij vrouwen of mensen van kleur. We maken werk van de wachtlijsten in de transgenderzorg en zorgen dat deze zorg zoveel mogelijk regionaal beschikbaar wordt. We verbieden medisch niet-noodzakelijke behandelingen van intersekse personen zonder hun eigen toestemming. We investeren in meer gender en genetische diversiteit in medisch onderzoek. We stellen eisen aan de deelnemers aan deze onderzoeken zodat de uitkomsten meer representatief zijn.’

PvdD: ‘Om de zorg inclusiever te maken komt er ook in de opleidingen meer aandacht voor culturele verschillen en het tegengaan van discriminatie. Er komt meer aandacht voor diversiteit binnen zorgopleidingen, zorgbehandelingen en bij medicijnontwikkeling. Hierbij valt te denken aan gezondheidsgerelateerde verschillen tussen sociaal-economische status, sekse, gender, cultuur en etniciteit. Een toegankelijke, inclusieve gezondheidszorg op maat wordt het uitgangspunt.’

SGP: Mensen die van zorg afhankelijk zijn, moeten kunnen kiezen voor zorgverlening die past bij hun levensovertuiging en wensen.

VVD: ‘We willen dat verpleegkundigen in de stad of het dorp kunnen wonen waar hij of zij werkt. Voor diverse maatschappelijke beroepen komt een landelijke voorrangspositie voor huurwoningen.’

PvdA/Groenlinks: ‘Speciale aandacht komt er voor de huisvesting van jongeren, ouderen en mensen met noodzakelijke beroepen zoals verzorgenden en leraren.’

BBB: ‘We gaan op zoek naar nieuwe manieren van wonen waar jongeren en ouderen samen kunnen leven. De jongere zorgprofessionals betalen minder voor hun woning en in ruil daarvoor helpen ze de ouderen met bepaalde taken en zorg.’

ChristenUnie (CU): ‘De Wet betaalbare huur wordt ingevoerd, waarmee de huurprijsbescherming wordt uitgebreid naar huurhuizen voor middeninkomens voor leraren, onderwijzers en verpleegkundigen.’

NSC: ‘We steunen de wijziging van de Huisvestingswet die gemeenten de ruimte geeft om een deel van de beschikbare huur- of koopwoningen toe te wijzen aan verpleegkundigen met een sociale binding aan de gemeente.’

SP: ‘We investeren flink in zorgverleners: ruimte voor (bij)scholing en goede arbeidsvoorwaarden zijn vanzelfsprekend.’

D66: ‘Door slimmer op te leiden, bij te scholen of na te scholen zijn zorgprofessionals in staat om gedurende hun carrière over te stappen en andere vormen van zorg aan te bieden. Denk bijvoorbeeld aan verpleegkundigen modulair opleiden voor de acute zorg. Deze vormen van slim opleiden worden gestimuleerd zodat mensen langer in de zorg kunnen blijven werken.

SP: ‘Leefstijlinterventies moeten goed getoetst worden op effectiviteit en er moet meer aandacht aan besteed worden in de zorgopleidingen.’

VVD: ‘We willen de mogelijkheid voor iedereen (inclusief mensen met een voltooid leven zonder medische oorzaak) om zelf te kiezen voor een waardig levenseinde, mits dit volgens zorgvuldige procedures en eisen gebeurt. Dit geldt voor zowel euthanasie, hulp bij zelfdoding als ‘voltooid leven’. We verbeteren de kwaliteit van levenseindezorg en arts en patiënt gaan tijdig met elkaar in gesprek over wensen ten aanzien van het levenseinde, en maken hier afspraken over.’

GroenLinks-PvdA: ‘Wie ondraaglijk en uitzichtloos lijdt, ongeacht of dat lichamelijk of geestelijk is, kan een beroep doen op het recht op zelfbeschikking. Daarom halen we euthanasie uit het strafrecht.’

BBB: ‘De medisch-ethische kwesties zijn binnen BBB een vrije kwestie. Dat wil zeggen dat de tweede kamerleden hier straks zelf een eigen afweging in mogen maken wanneer hierover gestemd moet worden en mogen afwijken van de partijlijn zoals die hieronder is opgenomen. Bij uitzichtloos en ondraaglijk lijden kan actieve levensbeëindiging een daad van barmhartigheid zijn. Ook hierbij vinden wij dat we er niet lichtzinnig mee om moeten gaan. Er moet voldoende geïnvesteerd worden in expertisecentra over het levenseinde, om zo te zorgen dat artsen voldoende kennis en kunde hebben om, indien gewenst palliatieve sedatie en/of euthanasie uit te voeren.’

PvdD: ‘De partij voor de dieren hecht aan zelfbeschikking en vindt dat mensen zelf mogen bepalen wanneer ze sterven, op een waardige manier. Hier moet wel een zeer zorgvuldig traject aan voorafgaan.’

D66: ‘D66 vindt dat mensen de ruimte moeten hebben om deze keuzes zorgvuldig te maken: zelfbeschikking en barmhartigheid zijn daarvoor de basis. Om daar verder invulling aan te geven, is het in de eerste plaats belangrijk om een maatschappelijk gesprek te voeren over de laatste levensfase en de dood. D66 werkt door aan het wetsvoorstel ‘voltooid leven’. Zorgvuldigheid staat daarbij voorop. In deze initiatiefwet gaat het om mensen van 75 jaar en ouder, waarbij hun verzoek vrijwillig, zonder enige impliciete of expliciete druk van buitenaf, weloverwogen en duurzaam is. Mensen met een stervenswens moeten zich in de toekomst kunnen melden bij een speciaal opgeleide hulpverlener, de levenseindebegeleider. Samen kunnen zij tot een uiteindelijk besluit komen. Het is belangrijk dat mensen met hun vragen over een waardig levenseinde terechtkunnen bij hun arts en dat we bestaande wetgeving nog beter uitvoeren, of het nu gaat om euthanasie, palliatieve sedatie of niet verder doorbehandelen. Dit moet terugkomen in de (bij)scholing van professionals. Daarnaast is het van belang dat het expertisecentrum euthanasie voldoende financiering krijgt.’

ChristenUnie: ‘De ChristenUnie is tegen een wettelijke regeling voor mensen met een doodswens zonder dat zij ernstig ziek zijn. De overheid is er om kwetsbaren te beschermen, niet om hulp te bieden bij zelfdoding. De ChristenUnie is tegen het initiatiefwetsvoorstel voltooid leven. De ontwikkelingen rond palliatieve sedatie zijn de afgelopen jaren in een stroomversnelling gekomen. De ChristenUnie bepleit gepaste toepassing van palliatieve sedatie (ook thuis) en continue bijstelling van richtlijnen, bijscholings- en opleidingsprogramma’s op basis van de meest recente wetenschappelijke inzichten.’

NSC: ‘We investeren in de kennis van zorgprofessionals over het tijdig spreken met de patiënt en de familie over wensen nabij het levenseinde zoals het stoppen van levensverlengende behandeling, palliatieve zorg, palliatieve sedatie en euthanasie. Ook willen we hospices voldoende financiering bieden.’

SP: De vrije keuze voor alternatieve geneeswijzen moet gewaarborgd zijn. Er worden nadere eisen gesteld aan de zorgverlener ten aanzien van informatieverschaffing over genoten opleiding en behandelwijzen.’

VVD: ‘We verkleinen de kloof tussen medisch-specialisten, artsen en verpleegkundigen op de werkvloer.’

SP: ‘Medisch specialisten komen in loondienst.’

BBB: ‘Er komt een BBL-traject (leer/werktraject) voor buitenlandse zorgprofessionals om de Nederlandse taal te leren, zodat zij sneller op een effectieve manier aan het werk kunnen.’

D66: ‘We continueren de inzet op een grotere buffercapaciteit in de zorg. Zo krijgen we een wendbaar zorgsysteem dat sneller kan inspelen op een grotere vraag. Bijvoorbeeld met goed getrainde verpleegkundigen die flexibel kunnen worden ingezet als opschaling nodig is. Ook wordt er een landelijk triageprotocol voor de IC vastgesteld.’

Lees meer over de verkiezingen

Het Grote Zorgdebat: genoeg ideeën, maar concreet wordt het niet

Wieke Paulusma (D’66): ‘We mogen kritischer zijn over wat nu echt bij ons vak hoort.’