Reutelen in de stervensfase kan naasten verontrusten, maar de patiënt zelf heeft er vermoedelijk geen last van. Moet je dan toch medicatie toedienen om het reutelen te voorkomen? We vroegen 3 deskundigen om hun mening.
Foto: Arno Massee
Reader Interactions
12 reacties
Geef je reactie
Om te kunnen reageren moet je inlogd zijn. Inloggen Ik heb nog geen account
Als wij een palliatieve sedatie in gaan zetten, geven we de cliënt ( mits deze nog aanspreekbaar is) en zijn/haar naasten goede uitleg. Dat ze weten wat er bij het stervensproces hoort. Zoals aangegeven dat “reutelen” voor de naasten als onprettig ervaren kan worden, maar dat de cliënt hier geen hinder van heeft. Dat de cliënt goed op de zij wordt gelegd, waardoor dit verminderd en de evt slijm productie weg kan lopen uit de mond. Voorkeur is rechterzijde, maar dit is niet altijd mogelijk.
Dus goede uitleg en korte lijntjes houden met de naasten is van groot belang! Dat ze met al hun vragen terecht kunnen✅
Waarom de re-zij?
PZ= uit de definitie:
‘ ..is zorg voor client met… en diens naasten….’. Dus ja, effekt voor naasten relevant.
Praktijk: betekent dat we het bij een geliefde waken optimaal gefaciliteerd en begeleid wordt.
Weten dat de dierbare de beste zorg krijgt, heeft invloed op het rouwen (bereavement care): Weten dat iemand optimale zorg krijgt en rust bij het sterfbed kan helpen bij het afscheid nemen en de rouw na het overlijden.
Regelmatig zie ik mn bij mensen met hartfalen en of een longaandoening zeer veel slijmvorming. Zoveel dat het uit dd mond loopt. De lichaamshouding heeft geen zichtbare invloed op produktie. Soms moet, prima houding daar niet van, de client echt op de zijde liggen om slijm uit de mond te kunnen laten vloeien.
De vraag ‘waarom wel’ is een goede vraag.
Hierbij is het mogelijk goed voor client, en vaak geeft t rust voor naasten.
Draai het eens om: Waarom niet? Is er een tegen argument?
-Schade bij preventief gebruik? Zover men nu weet niet.
– Te duur? Zover ik weet niet.
Mogelijke optelsom van argumenten:
Voordeel: meer rust voor naasten.
Nadeel?? Niet bewezen.
Ik denk dat je met een aantal gegeven handvatten de situatie laat bepalen wat de voorkeur heeft. Niet iedere fam/pat reageert hetzelfde. Genoeg die het begrepen maar achteraf toch niet..
Wij hebben makkelijk praten na tientallen zoniet honderden stervensfasen meegemaakt te hebben, voor fam is dit vaak maar een enkele keer.
De babywens van ouders is volledig gemedicaliseerd, van conceptie tot bevalling. Laten we dan alsjeblieft het einde ook georkestreerd en naar wens verlopen, het is tenslotte eenmalig.
Cynthia van R. Ik begeleid/verzorg/comfort cliënten in de laatste fase. PTZ, ruim 20jaar. Wanneer ik na uitleg aan familie de cliënt op de linkerzijde neerleg (bij voorkeur de niet hart zijde dan is dit nog maar matigjes tot helemaal niet. **Zo voorkom je ook dat de tong van de patiënt die op de zijde ligt niet naar achter (in de keel) kan zakken. Dit gebeurt wel wanneer men op de rug ligt.
Sorry moet zijn de Rechter zijde. Niet de hartkant.🍀
Wel wat verwarrend dat er in de Nursing van 24 september 2022 staat:
Buscopan wordt soms ingezet tegen reutelen, ook preventief, maar is niet altijd effectief. Wel kan buscopan bijwerkingen veroorzaken, zoals onrust, een droge mond en urineretentie.
Buscopan werkt eigenlijk alleen bij slijm dat nog moet ontstaan, maar voor preventie is het nu al te laat.
Bovendien geeft buscopan kans op delier en deze mevrouw is kwetsbaar vanwege haar dementie.
Nursing.nl, oktober 2021 zegt:
Reutelen in de stervensfase kan in de helft van de gevallen voorkomen worden door preventief scopolaminebutyl (Buscopan) toe te dienen. Dat schrijven onderzoekers van het Erasmus MC in Rotterdam in het wetenschappelijke tijdschrift JAMA.
Eerder onderzoek heeft nooit aangetoond dat scopolaminebutyl effect heeft op reutelen in de stervensfase, maar die onderzoeken waren gericht op de behandeling van dit symptoom.
Omdat buscopan slijm niet oplost maar wel het ontstaan ervan kan voorkomen, kan preventieve toediening van scopolaminebutyl een logischere stap zijn. Dit is wat de onderzoekers van Erasmus MC hebben onderzocht.
Minder reutelen, niet meer bijwerkingen
Wat bleek: bij patiënten die preventief scopolaminebutyl toegediend kregen vanaf het moment dat de stervensfase werd herkend, kwam reutelen half zo vaak voor als bij patiënten die een placebo kregen. De patiënten die scopolaminebutyl kregen, hadden niet vaker last van bijwerkingen zoals rusteloosheid, droge mond en urineretentie.
‘Medicatie tegen reutelen behandelt vooral de familie’, stelt longarts Sander de Hosson in zijn gastblog Doodgaan doen we grotendeels op dezelfde manier. ‘Zoals vaker bij gebeurtenissen in en rond het sterfbed is geruststelling op zijn plaats.’
Aan het onderzoek deden iets meer dan 150 patiënten mee. Bij opname in het hospice gaven zij toestemming om deel te nemen. Op het moment dat de stervensfase werd herkend, werd gestart met scopolaminebutyl of placebo (4 maal daags subcutane toediening). Verpleegkundigen beoordeelden en rapporteerden iedere 4 uur of er sprake was van reutelen en van bijwerkingen van scopolaminebutyl.
Het spreekt elkaar tegen en wat te doen bij iemand met dementie nu?
Welk artikel ga je nu gebruiken bijvoorbeeld bij scholingen?
Beste Heemskerk, bedankt voor de vraag!
Het is ons niet helemaal duidelijk hoe deze artikelen elkaar tegenspreken. Het artikel uit 2021 gaat over de preventie van reutelen, dit is in de helft van de gevallen effectief. In het artikel uit 2022 staat dat buscopan soms wordt ingezet tegen reutelen. Het feit dat het wordt ingezet zegt niets over de effectiviteit. Later in het artikel gaat het over de effectiviteit: “Buscopan werkt eigenlijk alleen bij slijm dat nog moet ontstaan.” Dit is in lijn met het artikel uit 2021.
Zou u kunnen verduidelijk waarin de tegenstelling zit? Dan kunnen wij dit eventueel navragen bij een deskundige.
Met vriendelijke groeten van de redactie
De tegenstelling zit voor mij in het volgende dat het ene artikel aangeeft dat buscopan bijwerkingen geeft, “Wel kan buscopan bijwerkingen veroorzaken, zoals onrust, een droge mond en urineretentie. Bovendien geeft buscopan kans op delier en deze mevrouw is kwetsbaar vanwege haar dementie.”
Het andere artikel spreekt over, ” De patiënten die buscopan kregen, hadden niet vaker last van bijwerkingen zoals rusteloosheid, droge mond en urineretentie.
Dat spreekt elkaar tegen toch? Als je dan scholing geeft aan collega’s die werken in het verpleeghuis, met veel PG bewoners, wat adviseer je dan daar deze bewoners door hun dementie extra kwetsbaar zijn dan om een delier te ontwikkelen?
Beste, excuses voor deze late reactie. We hebben uw antwoord helaas over het hoofd gezien. Het is een interessante vraag, we gaan hier verder induiken. Houd Nursing.nl in de gaten voor toekomstige berichtgeving over buscopan tegen reutelen.
Als verpleegkundige palliatieve zorg (met 23 jaar ervaring in high care hospices) vind ik het mooi om zo de eenuitlopende meningen te lezen.
en stemt het mij tot nadenken, vooral de reactie van Gert. Moeten we de dood niet accepteren zoals deze zich aandient. Voor iemand die graag de dood door de straten van bv. India en Nepal ziet gaan (omdat ik dit zo natuurlijk vind) .zou ik mij hier wel in kunnen vinden.
Wel heb ik hier een kantekening bij. Wie zegt dat de stervende hier geen last van heeft ? Okè bij een diepe sedatie lijkt dit aannemelijk maar ik heb toch ook echt patienten meegemaakt die zich bewust waren van het reutelen en in dat (en in een twijfel) geval vind ik toch echt dat Buscopan helpen gegeven moet worden. Ook voorzien ik dat dit een lastige wordt wanneer er moet gaan worden getwijfeld of het wel of niet gegeven moet gaat worden. Dat gaat vast niet in alle gevallen goed komen omdat er dan geen duidelijk is voor zorgverleners die al enige kennis missen. Ik ben er in dat opzicht voor dat Buscopan gegeven wordt.
Ik denk dat het ook belangrijk is voor de naasten. Ik weet wat reutelen inhoud en dat het erbij hoort. Maar toen het mijn eigen moeder betrof, zij ging jammeren (hoorde er ook bij) en reutelen. Ik kon het niet aanhoren en ben weggegaan. Ik was er niet bij toen ze stierf. Daar heb ik nog steeds erg veel spijt van.