Advance Care Planning in de coronacrisis: deze vragen kun je stellen

In het document ‘Covid-19 Advance Care Planning gesprek bij niet kritisch zieke patiënten’ schrijft Billekens dat het proces van ACP in de coronacrisis bij sommige patiënten versneld plaatsvindt, ook als diegene nog geen klachten heeft. Bijvoorbeeld omdat niet altijd duidelijk is hoe de patiënt denkt over opname op de ic of reanimeren. Of omdat patiënten en naasten naar aanleiding van berichten in de media zelf om een gesprek over zorgwensen vragen.

Mensen kunnen zich in de coronacrisis behoorlijk overvallen voelen omdat ze ineens over zorg en behandeling moeten nadenken, voor nu en voor in de toekomst, benadrukt de verpleegkundig specialist.

Proces ACP in de coronacrisis

Het proces van ACP kan er in de coronacrisis volgens Billekens zo uitzien:

1. Vaststellen van het doel van het gesprek
2. Verkennen van de gezondheidssituatie en de eigen inzichten van de kwetsbare oudere of naaste
3. Spreken over de prioriteiten van kwetsbare ouderen: wat maakt hun dagen betekenisvol?
4. Bespreken van mogelijke gevolgen van ziek worden door covid-19, geven van informatie
5. Samenvatten voor verslaglegging in het dossier, indien nodig plannen van een vervolgafspraak

Plan voor zo’n gesprek ongeveer een half uur in, adviseert Billekens.

Voorbeeldvragen

Deze vragen en zinnen kun je volgens de verpleegkundig specialist in het ACP-gesprek met patiënten of naasten bijvoorbeeld gebruiken:

Voor het vaststellen van het doel:

• Volgt u het nieuws over het coronavirus? Wat doet dat met u? / Wordt u er angstig van? Zo ja, wat is uw angst?
• U wilt graag in gesprek gaan over uw vader/moeder omdat u berichten zag over kwetsbare ouderen en keuzes die er gemaakt moeten worden over behandelbeslissingen. Met wat voor gevoel start u dit gesprek?

Voor het verkennen van de gezondheidssituatie:

• Zullen we eerst kijken naar uw medische voorgeschiedenis?
• Na bovenstaande vraag is het volgens Billekens verstandig de patiënt in zijn eigen woorden te laten vertellen wat de aandoening is en hoe deze effect heeft op de gezondheid.

Voor het bespreken van prioriteiten en betekenisgeving: 

• Waar heeft u het meeste last van en waarom is dit een last voor u?
• Hoe ziet een goede dag voor u eruit, wat maakt het leven mooi?
• Hoe kijkt u naar de toekomst?

Voor het bespreken van mogelijke gevolgen van covid-19:

• Wat weet u van het coronavirus en van de gevolgen op de gezondheid?
• Heeft u ook gezien of gehoord dat in het ziekenhuis mensen met corona beademd moeten worden? Wat doet dat met u?
• Hoort u ook wel eens berichten over dat voor oudere, kwetsbare mensen met klachten bij corona een opname op de intensive care en beademing te belastend is? Wat vindt u daarvan?
• Na bovenstaande vragen kun je volgens Billekens ook vragen of de patiënt of naaste weet wat beademing inhoudt, en uitleg geven over het ziektebeloop bij covid-19, over in coma gebracht worden, mogelijke cognitieve achteruitgang, enzovoort.
• Gebruikt de patiënt of naaste een term als ‘kasplantje’, vraag dan altijd door, benadrukt Billekens. Hebben ze misschien ervaring met iemand in hun omgeving die een kasplantje is geworden, en wat betekent dat woord voor hen?

Voor samenvatten voor verslaglegging:

• U heeft aangegeven dat wanneer u besmet zou raken met het coronavirus en u klachten zou krijgen voor u XX belangrijk is.
• Op basis van bovenstaande is XX behandeling / symptoomcontrole voor u belangrijk.