Palliatieve sedatie en vochttoediening gaan niet samen, zeggen richtlijnen. Toch willen patiënten en naasten soms dat de vochttoediening dóórgaat, en dat kan stevige gesprekken opleveren. Jennifer heeft er ervaring mee.
Staak de toediening van vocht.
Waar ik je toe wil uitnodigen, middels deze column, is vooral zelf te bedenken wat zinvol en zinloos handelen is in deze situatie en dan verder te kijken dan alleen medisch handelen. Als je bijvoorbeeld kijkt in de multidisciplinaire richtlijn palliatieve sedatie van IKNL 2022, die is vrij toegankelijk, kun je ook lezen dat het wel of niet stoppen met het toedienen van vocht een grijs gebied is en niets doet met de lengte van het leven. Het onderzoek van Bruera et all; https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/23169523/
Richtlijnen en protocollen zijn daar om ons te ondersteunen in ons zorgproces. Ik vind het overwegen om het vocht te continueren als er culturele of anderszins bezwaren zijn waardevol. We besluiten namelijk niet enkel over de medische toestand nu maar ook over hoe de nabestaanden hun periode van rouw ingaan. Als ik nabestaanden een waardevol einde bezorg door niet meteen het infuus met vocht te verwijderen maar 1 of 2 dagen later, vind ik dat niet medisch zinloos. Maar blijf daar dus vooral zelf over nadenken, een dergelijk besluit moet weloverwogen genomen worden.
Dank voor de aanvulling:
‘aandacht en effekt op rouw’. Mee eens. Nav genoemd onderzoek: hier wordt bekeken of er verschil is in kwaliteit en overlevingsduur bij toedienen van dagelijkse van óf 100 óf 1000 ml vocht bij mensen met gevorderde kanker.
!! Doelgroep is dus niet in de stervensfase!!
Meting van kwaliteit is op dag 3 en 7, dan is het einde onderzoek. Er worden geen verschillen gezien in kwaliteit of resterende overlevingsduur.
Het dus GEEN onderzoek met vergelijken tussen wel of geen vocht toedienen TIJDENS palliatieve sedatie of stervensfase.
Bij genoemde iknl richtlijn wordt doorverwezen naar richtlijn op palliaweb: 1 ‘Niet starten, en niet doorgaan van vocht of kunstmatige voeding’.
2. ‘Ga cultuursensitief in gesprek’.
DE bekende maar zo essentiele open deur.
HOE dit te doen, vraagt de ware compententie. Een waarin men vaak ongeschoold en regelmatig onhandig is.
Mijns inziens, in combinatie met juiste kennis, het belangrijkste advies.
Het gaat denk ik hierbij, zoals vaak bij zoeken naar wat is hier goede zorg, vaker om t proces en minder over het zwart-wit volgen van richtlijnen. In die zin kan ik me vinden in de mening, laten we professioneel blijven afwegen wat hier passende zorg is.
Groetjes
Vanuit het palliatief team wil ik graag reageren op bovenstaande artikel omdat er ernstige twijfel bestaat aan de gedane bewering.
In de handreiking” bewust stoppen met eten en drinken” staat dat inname van meer dan 50 cc water per dag het leven kan verlengen. Het is dus zeer onwaarschijnlijk dat toediening van 1 liter vocht sc of iv per dag(?) tijdens palliatieve sedatie niet van invloed zou zijn op de duur van het leven en dus op de stervensfase. Continueren van vocht en voeding tijdens palliatieve sedatie geldt als medisch zinloos, en is dus onwenselijk.
Intressant stuk Jennifer. Zeker dat het niet meer toedienen van vocht voor discussie zorgt. Net als het al of niet toepassen van palliatieve sedatie bij je bedoelde groep. Ben benieuwd naar het onderzoek wat leidde tot de concusie ‘vocht toedienen kan tijdens PS’
De link in je artikel geeft geen toegang tot een artikel over een dergelijk onderzoek met deze conclusie (1 liter vocht tijdens sedatie, dag? Week?) Andere link nodig? Groet José