Student Corner: ‘Surprise question is belangrijke interventie bij palliatieve zorg’

In deze rubriek bespreken studenten verpleegkunde hun onderzoek of afstudeerscriptie. Ze leren onderzoek doen naar vaak praktische, klinische onzekerheden; het is zonde om de uitkomsten niet met elkaar te delen.

In je literatuurstudie ga je in op oorzaken van het verlenen van niet-passende zorg in de palliatieve fase. Welke zijn dat zoal?

‘Patiënten zijn geneigd om af te wachten tot een arts begint over wensen, behoeften en persoonlijke waarden in de laatste levensfase. Zelf willen ze ook vaak lang doorvechten, zich niet neerleggen bij de situatie. Daarbij komt dat artsen natuurlijk vooral curatief zijn ingesteld, en ook de tijdsdruk onder verpleegkundigen draagt eraan bij dat gesprekken over palliatieve zorg er nogal eens bij inschieten.’

Verpleegkundige onderzoeken naar palliatieve zorg leggen vaak de nadruk op de samenwerking met die curatief ingestelde arts. Waar focus jij vooral op?

‘In mijn dagelijkse werk in het ziekenhuis en in de literatuurstudie kwam ik inderdaad ook tegen dat artsen geneigd zijn om lang door te behandelen, terwijl een verpleegkundige eerder denkt aan palliatieve zorg. Je kunt artsen wel willen veranderen, maar het leek mij zinniger om me te verdiepen in wat verpleegkundigen zélf kunnen doen om de zorg in de laatste levensfase beter aan te laten sluiten op de wensen en behoeften van de patiënt.

‘We kunnen met elkaar afwachten tot een arts de palliatieve fase markeert, maar ik vroeg me af: kunnen we niet alvast iets doen op palliatief gebied? Ik wilde met mijn onderzoek graag iets betekenen voor mijn collega’s, concrete aanbevelingen doen waar je meteen mee aan de slag kunt.’

Wat heb je ontdekt?

‘Ik was positief verrast om te zien hoeveel onderzoek er al is gedaan naar verpleegkundige interventies in de palliatieve fase. Een belangrijke interventie  is om meteen bij opname in te gaan op wensen, behoeften en persoonlijke waarden in de laatste levensfase van de patiënt. Die moeten ook op een vaste plaats genoteerd worden in het EPD, zodat iedereen het kan teruglezen om de interventies zo goed mogelijk te laten aansluiten.’

‘Een interventie die ik niet kende, maar waar ik nu al veel profijt van heb in mijn werk, is het stellen van de surprise question aan jezelf. Daarbij vraag je je af: denk ik dat deze patiënt over een jaar nog leeft? Ervaring en kennis kunnen helpend zijn om een inschatting te maken.’

‘Deze vraag, afkomstig uit het Kwaliteitskader Palliatieve Zorg, kan een beginpunt zijn om eens met patiënt en naasten te gaan praten over hoe zij eigenlijk tegen de situatie aankijken en welke wensen er liggen. Als je denkt dat het tijd is om meer richting palliatieve zorg te gaan, kun je met dat patiëntgesprek op zak naar de arts gaan en hem dit meegeven. Help de patiënt ook om erover te beginnen met de arts.’